Taleleusz (Talelajos)

Imię pochodzenia greckiego utworzone na podstawie wyrazów pospolitych thallos 'gałązka' i elaios 'oliwka (drzewo)'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Thalalaeus, Thalelaeus, gr. Thallélaios, fr. Thal-le, wł. Talleleo.

W synaksariach imię spotykamy trzykrotnie. Jedną z tych wzmianek pominiemy: Taleleusz i Artemidor, męczennicy wspominani w Konstantynopolu w dniu 20 września, są postaciami najzupełniej nieznanymi.

Taleleusz (Talaleusz), Asteriusz i Aleksander. Ani grecka pasja, ani pochodzące z niej elogium w synaksarium konstantynopolitańskim nie zasługuje na jakąkolwiek wiarę. Wspomnienie zamieszczone w Martyrologium Rzymskim pod dniem 20 maja także pochodzi z tego źródła i prezentuje zniekształcone dane. Męczeństwo Taleleusza i innych miało chyba miejsce w Egei, w Cylicji, nie zaś w Edessie, w Syrii. Wiemy, że w tej pierwszej istniała bazylika wybudowana ku czci męczennika i że patriarcha Sewer z Antiochii wygłosił tam ku jego czci mowę pochwalną. Można też przypuszczać, że zestawienie Taleleusza z Asteriuszem i Aleksandrem, umęczonymi może gdzie indziej, jest sztuczne. Wedle baśniowej pasji Taleleusz pochodził z Libanu i był lekarzem. Gdy go aresztowano, nawrócił dwóch strażników. Razem też z nimi zginął.

Taleleusz, eremita z Gabala. Pochodził z Cylicji, ale Teodoret z Cyru, który go znał i podziwiał, zaznaczył w swej Historii mnichów syryjskich, że mówił on po grecku. Osiadł na wzgórzu w pobliżu miasta Gabala, niedaleko od Laodycei, w miejscu, które za czasów pogańskich uchodziło za święte. Dzięki pracy eremity chrystianizacja objęła okoliczny lud. Wspomniany autor dość dokładnie opisał samą pustelnię oraz walki z demonami, które nie chciały widocznie porzucić dotychczasowej siedziby. Teodoret, autor przytaczanej Historii, zmarł około 466 r. Kiedy zmarł pustelnik, o którym pisał, nie wiemy. Nie znamy także dnia śmierci, bo dzień 27 lutego, który w synaksariach obrano na jego wspomnienie, był terminem pochodzącym ze sztucznego rozłożenia wzmianek o ascetak przedstawionych w dziełku Teodoreta.