Ultan

Imię pochodzenia celtyckiego (irlandzkiego) Ultan 'człowiek z Ulsteru'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Ultanus, ang. Utan.

Wielu irlandzkich świętych nosiło to imię. O większości z nich nic jednak pewnego nie wiemy. Przedstawimy tu więc tylko dwóch, postacie rozpoznane nieco lepiej, osadzone w czasie i przestrzeni.

Ultan, biskup Ard Brecáin. Wedle średniowiecznych genealogów irlandzkich był synem Rónána mac Findtáina. Uczył się w szkole klasztornej w Ard Brecáin, gdzie też został następcą św. Brekana. Jednym z jego uczniów był Tirechan, biograf św. Patryka. Jemu samemu tradycja przypisywała kompozycje układane na cześć św. Brygidy z Kildar, jej żywot oraz dwa poematy, w tym irlandzki poemat Brigit bé bith-maith, jedne z najstarszych utworów w języku narodowym. Legenda przypisuje mu również szczególną troskę o dzieci, zwłaszcza o sieroty. Annaliści średniowieczni plasują jego śmierć na 657 lub 663 r. Wspomnienie przypadało na 4 września.

Ultan, opat z Péronne. Jeśli go znamy, to dzięki temu, że pojawia się na kartach poświęconych jego braciom, Furseuszowi i Foilanowi, oraz w żywotach innych współczesnych świętych: Amata z Sens, Euzebii, Gertrudy, Ryktrudy; a także w Historia ecclesiastica Bedy Wielebnego. Mimo to jego irlandzkie pochodzenie kryje się w mrokach zapomnienia. Około 636 r. uczestniczył z braćmi w zakładaniu klasztoru w Knoberesburgh (Burgh Castle, w hrabstwie Suffolk). Potem bracia przeprawili się na kontynent. Około 650 r. przebywali w Péronne. Po śmierci Furseusza przyjęły ich święte Ita i Gertruda, które w Fosses ofiarowały im teren na budowę klasztoru. Po śmierci drugiego brata Ultan był tam opatem. Potem na to samo stanowisko powołano go do Peronne. Tam też 17 marca 690 r. zmarł. Ciało przeniesiono do Fosses, gdzie jego wspomnienie obchodzono 1 maja.