Urosz (Urozjusz)

Serbska forma imienia biblijnego Hur (Chur) 'szlachetny, wolnourodzony'. Nosił je towarzysz Mojżesza i Aarona (Wj 17, 10).

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Urosius.

Na przestrzeni XII-XIV stulecia Serbia miała wielu panujących tego imienia, żupanów i królów. Dwóch z nich Cerkiew serbska uznała za świętych i oddawała im cześć publiczną. O tych właśnie krótko informujemy:

Urosz II Milutin. Znany także jako Stefan Urosz I Milutin, był najmłodszym synem Stefana Urosza I, zwanego Wielkim (1243-1276). Na tron wstąpił po swym bracie, Stefanie Dragutinie, którego w 1282 r. zmuszono do abdykacji. Podjął wówczas ekspansję na południe i już w pierwszych latach panowania podbił północną Macedonię ze Skopje, Prilopem i Kiczewem. Z cesarzem bizantyńskim Andronikiem II Paleologiem zawarł w 1299 r. ugodę, a jego córkę Simonidę pojął za żonę. Odtąd jego dwór przybrał wiele podobieństw do dworu konstantynopolitańskiego. Korzystając z dochodów z kopalń, wiele zdziałał na polu fundacji kościelnych. Założył więc monastery w Nagosiczino koło Kumanowa, w Graczanicy, w Banjskiej i w Prizrenie. Wspaniałą cerkiew wzniósł na Atosie; znana jako Hilandar, zachowała się ona po dzień dzisiejszy. Cerkwie ufundował też w Tessalonice, w Konstantynopolu i w Jerozolimie. W początkach XIV stulecia zmierzyć się musiał ze swym bratem Dragutinem. Po kilku latach walka zakończyła się ugodą. Król zmarł 2 grudnia 1321 r. Jego następcą został jego syn, Stefan Urosz II, zwany Deczańskim. Za panowania też syna, w 1324 r. Cerkiew uznała Urosza II Milutina świętym.

Urosz V Mały. I on także zwany jest często Stefanem Uroszem lub jako car Uroszem I. Był synem Stefana Duszana, wybitnego władcy, który zmarł 20 grudnia 1355 r. w pobliżu Tessaloniki, którą zamierzał zaatakować. Nie odziedziczył całego władztwa,

bo podzielili się nim krewni i namiestnicy. Symeon, brat przyrodni Duszana, oderwał Tesalię i Epir. Wdowa Helena utworzyła własne państewko. Inni pozawierali bez jego wiedzy rozmaite układy, a żupan Nikola Altomanowicz stał się najpotężniejszym władcą na ziemiach serbskich. Niewielu uznało zwierzchnictwo Urosza, ostatniego z Nemanowiczów na tronie serbskim. Większe były niewątpliwie gospodarcze osiągnięcia władcy, co zaznaczyło się zwłaszcza w ożywieniu górnictwa i w sprowadzeniu Sasów. Car zmarł 2 grudnia 1371 r. Do rozbudzenia jego kultu przyczynił się zwłaszcza patriarcha Pisij z przełomu XVI i XVII stulecia, który też został autorem żywotu świętego.