Jak nauczyć się podejmować ważne decyzje?

Jeśli przyjrzysz się uważnie temu, w jaki sposób dokonujesz wyborów, możesz dostrzec pewne wzorce.

Niektóre kwestie są dla ciebie ważne. Angażujesz się w nie i podejmujesz w związku z nimi określone decyzje. Inne problemy wykraczają poza twoje możliwości. Musisz je pozostawić - przynajmniej częściowo - innym.

Przekazujesz dokonywanie związanych z nimi wyborów ludziom, którym ufasz, że podejmą właściwe decyzje w twoim imieniu. Jeszcze inne kwestie mogą być ważne, ale prawdopodobnie też kłopotliwe albo nawet bolesne. Może nas kusić, by zamieść je pod dywan i łudzić się, że problem po prostu sam zniknie.

W ten sposób chwilowo unikamy konieczności natychmiastowego podjęcia decyzji, ale możemy przez to ściągnąć na siebie znacznie trudniejsze wybory w przyszłości. Są wreszcie problemy, które najzwyczajniej w świecie nie są warte poświęcania im energii lub czasu. Zanim zanadto zaangażujesz się w konkretną sprawę, warto zastanowić się, gdzie plasuje się ona na powyższej skali.

Oddzielanie ziarna od plew

Nie wszystkie nasze decyzje mają tę samą wagę. W praktyce jednak zwykle reagujemy na każdą sytuację związaną z dokonywaniem wyborów za pomocą tego samego mechanizmu: walki lub ucieczki.

Natychmiastowo zabieramy się do podejmowania decyzji albo próbujemy się od niego wymigać, zwykle nie poświęcając swoim poczynaniom szczególnej uwagi. Istnieje kilka prostych pytań, które pomogą nam oddzielić ziarno od plew:

Czy ten problem jest wart twojego czasu i energii? Jeśli nie,odpuść sobie i zrób miejsce na rzeczy, które naprawdę mają
znaczenie.

Czy ten wybór naprawdę należy do ciebie, czy może odpowiada za niego ktoś inny? Może marnujesz swoją energię na rzeczy, których i tak nie jesteś w stanie zmienić, albo na problemy wykraczające poza twoją strefę wpływów? Jeśli tak, odpuść sobie i zrób miejsce na sprawy, które faktycznie zależą od ciebie.

Kiedy już usuniemy plewy, łatwiej będzie nam dostrzec wybory, których faktycznie musimy dokonać, wliczając w to, co prawdopodobne, kilka takich, których wolelibyśmy uniknąć.

Czy ten wybór naprawdę ma znaczenie?

Jak zdecydować, czy dana kwestia faktycznie ma dla nas znaczenie?

W dużej mierze sprowadza się to zapewne do naszej intuicji, ale pomocne może okazać się również kilka kluczowych pytań: Czy ten wybór wprowadzi jakieś istotne zmiany w twoim życiu albo w życiu kogoś innego? Czy wpłynie na czyjeś bezpieczeństwo, dobrobyt, samopoczucie?

Jeśli odpowiedź brzmi "nie", wciąż możesz zdecydować, czy chcesz się w tę kwestię zaangażować. Następne pytanie może
brzmieć: Co się stanie, jeśli nic nie zrobisz?

Konsekwencje braku działania mogą być dla ciebie do zaakceptowania albo nie. Jeśli nie podobają się nam prawdopodobne skutki pozostania biernym, wtedy powinniśmy zmierzyć się z danym problemem. Jeśli jednak te konsekwencje są nam obojętne, wciąż możemy zdecydować, czy chcemy coś zrobić w tej konkretnej sprawie.

To będzie zależało od odpowiedzi na następne pytanie: Czy masz w tej chwili czas, energię i chęci, by podjąć jakąś decyzję w tej sprawie?

Spójrzmy na przykład z życia. Jest siódma wieczorem. Odpoczywasz po całym dniu, kiedy dzwoni telefon. To przedstawiciel handlowy, który sugeruje zmianę dostawcy energii elektrycznej. Czy chcesz w ogóle angażować się w ten wybór? W jaki sposób nasze pytania mogą pomóc?

Po pierwsze: czy twój wybór wprowadzi jakieś zmiany w twoim lub cudzym życiu, wpływając na czyjeś lub twoje szeroko pojęte dobro?

Tylko my sami możemy odpowiedzieć na to pytanie. Czy dla mnie albo mojej rodziny ważne jest, żeby odrobinę zaoszczędzić na dostawach prądu?

Jeśli odpowiedź brzmi "tak", powinniśmy się temu bliżej przyjrzeć. Jeśli odpowiedź brzmi "nie", zastanówmy się nad tym, co się stanie, jeśli nic nie zrobimy. W tym przypadku - nic. Nasza umowa na dostawy energii elektrycznej pozostanie bez zmian. Ale może akurat dzisiaj masz ochotę zająć się tym konkretnym tematem. Czy dysponujesz czasem i energią, żeby akurat teraz to przekalkulować? Jeśli tak, w porządku. Jeśli nie, wystarczy uprzejme: "Dziękuję, ale nie interesuje mnie to".

Tekst pochodzi z książki "Dokonywanie wyborów".