Ogrzewanie domów: dotacje kontra ceny
Gminy znowu będą mogły dofinansowywać wymianę pieców węglowych na bardziej ekologiczne. Nie wiadomo jednak, czy osoby palące węglem zdecydują się na skorzystanie z dotacji, bo będzie to równoznaczne ze zwiększeniem wydatków na ogrzewanie.
Ogrzewaniem węglem jest najtańsze, a energią elektryczną - najdroższe. Wprawdzie dystrybutorzy gazu próbują przekonywać, że ich ceny wcale nie powodują większych kosztów niż palenie węglem, ale przy kolejnych podwyżkach cen gazu te próby są coraz mniej skuteczne. Nie wolno też zapominać, że do pieców węglowych wiele osób - którym brakuje pieniędzy na zakup węgla - wrzuca wszystko, co przy spalaniu daje choćby trochę ciepła, nie zwracając uwagi na to, jak bardzo jest to szkodliwe dla środowiska i mimo coraz częstszych kontroli strażników miejskich oraz inspektorów ochrony środowiska. A przecież dotacja ma pokryć tylko część kosztów inwestycji związanej z wymianą ogrzewania na bardziej ekologiczne.
Władze Krakowa nie obawiają się jednak tego, że zabraknie chętnych na korzystanie z dopłat do likwidacji źródła niskiej emisji. W przyszłym roku ma być wznowiony program likwidacji niskiej emisji - w budżecie na 2011 r. znajdzie się około 1,5 mln zł na dofinansowanie likwidacji pieców węglowych przez mieszkańców i wspólnoty mieszkaniowe.
W tym roku z takich dotacji nie można było skorzystać, bo od 1 stycznia zlikwidowano gminne i powiatowe fundusze ochrony środowiska. To z tych funduszy gminy mogły wspierać finansowo indywidualne osoby i wspólnoty mieszkaniowe, które rezygnowały z nieekologicznego ogrzewania. Wprawdzie samorządom zagwarantowano, że dotychczasowe wpływy ze zlikwidowanych funduszy trafią do budżetów, ale zapomniano przy tym stworzyć możliwość przekazywania pieniędzy z tych budżetów indywidualnym mieszkańcom (ustawa o finansach publicznych na to nie zezwalała). Już w maju pojawił się poselski projekt ustawy naprawiającej ten błąd, ale dopiero teraz zmiany udało się przeprowadzić przez Sejm i Senat, a ustawa czeka na podpis prezydenta. Nowe przepisy wprawdzie pozwolą nawet sfinansować wymianę pieców węglowych jeszcze w tym roku, ale w budżetach samorządowych rezerwowane jeszcze na początku roku pieniądze na ten cel wydano na inne zadania (np. w Krakowie na usuwanie skutków powodzi). Chętni do skorzystania z takiej pomocy finansowej muszą się też uzbroić w cierpliwość, bo zanim gmina zacznie udzielać dotacji, konieczne jest ustalenie zasad dofinansowania (np. jego wysokości). To będzie należeć do rady gminy, która po niedzielnych wyborach najpierw będzie się układać i dzielić stanowiska, a potem zajmie się tak pilną sprawą jak uchwalenie budżetu na przyszły rok.
Będzie więc czas na przeprowadzenie analizy, która pokaże, na ile wymiana ogrzewania na bardziej ekologiczne jest korzystna i opłacalna. Bez wątpienia największe korzyści pojawią się wtedy, gdy system grzewczy przejdzie kompleksową modernizację, a przy okazji zostanie wykonanie docieplenie budynku lub takie uszczelnienie, by nie dochodziło do strat ciepła. Samodzielne przeprowadzenie takiej analizy dla wielu osób okaże się zbyt trudnym zadaniem, bo nawet porównywanie cen nie jest takie oczywiste. Np. przy cenie węgla trzeba uwzględnić dodatkowy koszt transportu, a przy podłączeniu się do miejskiej sieci ciepłowniczej fakt, że spore koszty ponosi się nawet wtedy, gdy zima nie jest mroźna i zużycie energii cieplnej nie jest takie duże.
Zakaz palenia węglem w Krakowie?
Do wymiany systemu grzewczego może zmusić krakowian planowany zakaz palenia węglem. Jeszcze w tym roku powinno być wiadomo, czy taki zakaz może być wprowadzony w Krakowie i w jakim zakresie. Urząd Marszałkowski zlecił opracowanie dotyczące wprowadzenia ograniczeń w stosowaniu paliw stałych na obszarze stolicy Małopolski. Eksperci mogą w nim zaproponować wprowadzenie np. całkowitego zakazu palenia węglem. Gdyby postawili taki wniosek, będą musieli wskazać, czy powinien być on zastosowany natychmiast, czy należy wyznaczyć jakiś okres dostosowania się do nowych przepisów. Może też być tak, że autorzy opracowania opowiedzą się za ograniczeniami tylko na wybranych obszarach albo za ograniczeniami dotyczącymi tylko jakości węgla używanego do palenia w piecach.
Sejmik powinien uchwalić zaproponowane rozwiązanie wiosną przyszłego roku. Czego można oczekiwać? Trudno spodziewać się rewolucji, bo barierą nie do przeskoczenia okazało się nawet ustanowienie zakazu stosowania węgla najniższej jakości, o który władze Krakowa wnioskowały do marszałka wiele miesięcy temu. Na takie rozwiązanie się nie zdecydowano, bo uderzyłoby ono w najbiedniejszych.
Bilans zysków i strat
Ci, którzy poważnie myślą o zmianie źródła energii cieplnej, będą brali pod uwagę nie tylko względy ekonomiczne, ale takie czynniki, jak: sprawność dostępnych urządzeń, regulacyjność systemu grzewczego, konieczność składowania, komfort obsługi, pewność dostaw, bezpieczeństwo. Decydując się na paliowa stałe, m.in. na węgiel, wybieramy tanią energią cieplną, ale też stosunkowo niską sprawność i regulacyjność systemu grzewczego, kłopot z transportem węgla, wywozem żużla oraz konieczność stałego dozoru (częstego dokładania węgla do pieca).
W przypadku energii elektrycznej sytuacja jest odwrotna: cena prądu jest bardzo wysoka, ale z drugiej strony to bezkonkurencyjna regulacyjność i komfort obsługi oraz sprawność indywidualnych grzejników bliska 100 proc. Dla gazu sieciowego cena jednostki energii jest gdzieś pośrodku, lecz korzystanie z takiego źródła energii cieplnej wymaga dodatkowych zabezpieczeń, odpowiedniego komina itp. Za najtańszy system ogrzewania domu uważane są pompy cieplne, ale bez uwzględnienia kosztów inwestycji, które dla wielu są barierą nie do pokonania i które będą się zwracać latami.
Skomentuj artykuł