Depresja a cukrzyca. Ryzyko powikłań

Osoby chore na cukrzycę - zarówno typu 1., jak i typu 2. - mają objawy depresji częściej niż osoby z ogólnej populacji. Potwierdzają to badania prezentowane na trwającym w Monachium 52. kongresie Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD).

Uczestnicy kongresu przekonywali jednocześnie, że diagnozowanie i leczenie depresji w cukrzycy jest bardzo ważne, gdyż schorzenie to pogarsza znacznie kontrolę poziomu cukru we krwi, i przez to zwiększa ryzyko powikłań cukrzycy.

O tym, że ryzyko wystąpienia depresji czy też typowych dla niej objawów jest znacznie wyższe wśród pacjentów cierpiących na cukrzycę, świadczą wyniki prowadzonego od dziewięciu lat międzynarodowego badania pt. International Diabetes Management Practices Survey (IDMPS). Naukowcy pod kierunkiem dr. Pablo Achnera ze Szpitala Uniwersyteckiego im. św. Ignacego w Bogocie w Kolumbii przeanalizowali dane zebrane w 2011 r. wśród niemal 9,9 tys. pacjentów cierpiących na cukrzycę (z czego ok. 2,3 tys. miało cukrzycę typu 1., a ok. 7,6 tys. - cukrzycę typu 2.) z 21 krajów świata.

Okazało się, że objawy depresji - od łagodnych do ciężkich - miało blisko 31 proc. chorych na cukrzycę typu 1. oraz 29 proc. chorych na cukrzycę typu 2.

Częściej występowały one wśród kobiet i pacjentów, którzy mieli więcej powikłań cukrzycy. Ponadto w grupie z cukrzycą typu 2. odsetek pacjentów z objawami depresji był najwyższy wśród tych, którzy stosowali wyłącznie insulinoterapię - wynosił niemal 47 proc. Prezentując badanie dr Achner zaznaczył, że w tej grupie stwierdzano też częściej powikłania cukrzycy (miało je ok. 82 proc. chorych).

Ogólnie u pacjentów z depresją wyniki kontroli poziomu glukozy we krwi były gorsze.

"Nasze wyniki potwierdzają konieczność prowadzenia rutynowych testów w kierunku depresji wśród osób chorych na cukrzycę" - podsumował dr Achner.

Autorzy innego międzynarodowego badania o akronimie INTERPRET-DD, którym objęto ok. 3 tys. pacjentów z cukrzycą typu 2. z 15 krajów świata (w tym około 200 z Polski), wykazali z kolei, że depresję miało nieco ponad 10 proc. badanej grupy. Częściej były to kobiety, mieszkańcy miast, osoby z niższym wykształceniem i brakiem regularnych dochodów. Podobny był odsetek chorych, którzy przebyli epizod depresji w przeszłości. Natomiast nawracającą depresję stwierdzono u ok. 5 proc. pacjentów.

Odsetek pacjentów z depresją różnił się w poszczególnych krajach. Polska z odsetkiem ok. 15 proc. znalazła się na wysokim, czwartym miejscu. Najwięcej pacjentów z cukrzycą typu 2. i depresją odnotowano w Bangladeszu - ok. 30 proc., w Meksyku - nieco ponad 18 proc. i w Rosji - 17 proc.; najmniej było ich w Kenii - niecałe 3 proc., w Indiach - 2 proc. oraz w Ugandzie - 1 proc.

Co ważne, w zależności od kraju, od zera aż do 29 proc. pacjentów cierpiących aktualnie na depresję miało zapisaną taką diagnozę w dokumentacji medycznej - zaznaczyła główna autorka badania, prof. Catherine Lloyd z Open University w Milton Keynes w Wielkiej Brytanii. Jej zdaniem jest to niepokojące - oznacza, że depresja nie jest u większości tych pacjentów leczona, co może mieć wpływ na kontrolę cukrzycy i zwiększać ryzyko jej powikłań.

Związek między depresją u chorych na cukrzycę a gorszą kontrolą poziomu glukozy we krwi i wyższym ryzykiem powikłań potwierdziło badanie argentyńskie, którym objęto ok. 500 pacjentów z cukrzycą typu 1. U 39 proc. z nich stwierdzono depresję. Częściej były to kobiety, osoby o niższym wykształceniu i niepracujące. Pacjenci z depresją gorzej kontrolowali poziom glukozy we krwi, co objawiało się wyższymi stężeniami glukozy na czczo i dwukrotnie częstszym występowaniem poważnych niedocukrzeń (hipoglikemii). Stwierdzono u nich również częstsze występowanie choroby wieńcowej serca, neuropatii (uszkodzenia nerwów), nefropatii (uszkodzenia nerek) i retinopatii (uszkodzenia siatkówki oka), które zalicza się do poważnych powikłań cukrzycy.

Zdaniem prezentującej badanie dr Evy Lopez Gonzalez wyniki te potwierdzają konieczność wykonywania wywiadu lekarskiego w kierunku depresji u osób chorych na cukrzycę.