Co wiemy o chińskich chrześcijanach?

Zgodnie z postanowieniem Benedykta XVI z 2007 liturgiczne święto Matki Bożej z Szeszanu - narodowego sanktuarium maryjnego w Chinach - jest światowym Dniem Modlitwy za Kościół w tym kraju.

W tym roku dzień ten wypada w Niedzielę Zesłania Ducha Świętego. Z tej okazji podajemy kilka najnowszych (za rok 2014) danych o Kościele katolickim i o chrześcijaństwie w tym najludniejszym państwie świata.

Ustalenie dokładnej liczby wyznawców Chrystusa w Chińskiej Republice Ludowej (ChRL) jest bardzo trudne, i to z kilku powodów. Przede wszystkim nie ma tam oficjalnych i w pełni wiarygodnych statystyk dotyczących życia religijnego, nie tylko zresztą chrześcijaństwa. Liczby, jakie są dostępne, zwykle różnią się między sobą, niekiedy dość znacznie, zależnie od tego, czy pochodzą ze źródeł rządowych i partyjnych, czy od samych wspólnot wyznaniowych, czy wreszcie od jeszcze innych ośrodków, niezależnych od władz.

Najbardziej rzetelne wiadomości na ten temat zawiera niemieckojęzyczny kwartalnik "China heute", wydawany od 1982 przez werbistów w Niemczech (Sankt Augustin). Zamieszczane tam materiały uwzględniają dane zarówno oficjalne, podawane przez placówki rządowe, jak i pochodzące ze struktur podziemnych, nielegalnych z punktu widzenia władz, za to bliższych stanowi rzeczywistemu.

Pamiętając o tych uwarunkowaniach można przyjąć, że katolików w ChRL jest od 9 do 12 mln, przy czym według danych oficjalnych liczba ta nie przekracza 6 mln (rządowe Biuro Spraw Religijnych mówi o 5,7 mln). Z kolei azjatycka katolicka agencja prasowa UCANews wymienia liczbę ok. 13 mln katolików, co stanowiłoby 1% ogółu mieszkańców Państwa Środka.

Rozbieżności w liczbach dotyczą też innych stron życia Kościoła: według bardzo wiarygodnego Ośrodka Badań pw. Ducha Świętego w Hongkongu (HSSC) w Chinach jest 138 diecezji katolickich, w tym 116 "czynnych", czyli takich, które przejawiają jakąś działalność i 22 "bierne", o których nic nie wiadomo. Tymczasem kontrolowane przez władze Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich i oficjalna, również kontrolowana, Chińska Konferencja Biskupia (PSKCh-ChKB) podają, że w kraju tym jest 97 diecezji.

Według HSSC tamtejszy Kościół ma 67 biskupów w Kościele oficjalnym ("patriotycznyum") i 37 w Kościele "podziemnym", podczas gdy dane oficjalne mówią o ok. 60 biskupach diecezjalnych i pomocniczych (oczywiście wyłącznie w Kościele "patriotycznym").

Ocenia się, że w Chinach jest ok. 2,6 tys. księży należących do PSKCh i ponad 1,4 tys. "podziemnych", co dawałoby razem mniej więcej 4 tys. duchownych katolickich w tym kraju. HSSC podaje, że istnieje tam 10 wyższych seminariów duchownych (z których jednak dwa są tymczasowo zamknięte) z 560 seminarzystami i 9 seminariów niższych z 400 alumnami oraz 12 seminariów "podziemnych", w których do kapłaństwa przygotowuje się ok. 300 kandydatów. Święcenia kapłańskie w ub.r. przyjęło 78 diakonów w całym kraju, w tym 10 w diecezji Handan w najbardziej "katolickiej" prowincji tego kraju - Hebei.

Według tego samego źródła Kościół "patriotyczny" ma 3250 sióstr zakonnych, należących do ok. 87 zgromadzeń, podczas gdy w podziemiu działa 1530 zakonnic z ok. 37 zgromadzeń. Nowicjat i formację przechodzi obecnie 137 dziewcząt w PSKCh i 37 w "podziemiu".

W 2014 w Kościele chińskim odnotowano nieco ponad 20 tys. chrztów, przy czym najwięcej udzielono ich w Hebei: prawie 4 tys., następnie w prowincji Shanxi: ok. 1,7 tys. i w Szantungu - ponad 1,4 tys. Diecezjami, w których było najwięcej chrztów, były Xingtai - prawie 1,5 tys. i Handan - 947 (obie w prow. Hebei) oraz Anyang (w prow. Henan) - 659. Według danych oficjalnych w ChRL działa obecnie ok. 6 tys. kościołów i domów modlitwy.

Na zakończenie dodajmy jeszcze, że w ub.r. zmarło 4 chińskich biskupów katolickich, z których najstarszym był jezuita Joseph Fan Zhongliang z Szanghaju, który odszedł do wieczności w wieku 96 lat. Sakrę przyjął natomiast jeden biskup - Johannes Peng Weizhao, który w kwietniu ub.r. został biskupem diecezji Yujiang w południowo-wschodniej prowincji kraju Jiangxi.

Światowy Dzień Modlitw za Kościół z Chinach ustanowił Benedykt XVI w swym liście "do biskupów, kapłanów, osób konsekrowanych, do wiernych Kościoła katolickiego w Chińskiej Republice Ludowej" z 27 maja 2007. Papież wyraził w nim uznanie i wdzięczność za mężne trwanie w wierze, mimo wielu trudności i podziałów, stwarzanych w większości przez władze.

Przedstawił również stanowisko Kościoła katolickiego wobec tych spraw i sposoby uregulowania spornych zagadnień. Dokument ten spotkał się z dużym odzewem ze strony wiernych i władz, zarówno życzliwym, jak i bardzo krytycznym, jak na razie jednak nie wpłynął w istotnym stopniu na sytuację katolików w tym wielkim kraju.