Ten sam dzień, dwa święta

To szczególny zbieg okoliczności, że żydowski Dzień Pojednania, Jom Kipur, wypada w tym roku w tym samym dokładnie czasie co katolickie święto Podwyższenia Krzyża (14 września). Oba te święta mają ze sobą wiele wspólnego: oba są szczególną manifestacją Bożego miłosierdzia.

Warto wiedzieć, że ani Jom Kipur, ani święto Podwyższenia Krzyża (inaczej niż na przykład Wielki Piątek, dzień śmierci Jezusa) nie są przeżywane jako czas nade wszystko smutku, choć - przynajmniej w przypadku Jom Kipur - tak właśnie zwykło się powszechnie uważać. Przeciwnie, ich rysem dominującym wydaje się raczej świadomość perspektywy zbawienia.

Tego dnia zatem wyznawcy Chrystusa nie traktują jako czasu żałoby, wiedzą bowiem, że choć krzyż jest narzędziem śmierci Sprawiedliwego (rodzajem szubienicy), to przecież na nim "zawisło zbawienie świata". Co ciekawe, w święto Podwyższenia Krzyża Kościół katolicki nie proponuje nam opisów Męki, ale czytanie o Jezusie - Zbawicielu świata (por. zwłaszcza J 3, 13-17).

Z kolei dla wyznawców judaizmu Jom Kipur - dzień pokuty i całodobowego postu - jest również "najszczęśliwszym dniem roku", ponieważ to właśnie dzisiaj Bóg wybacza ludziom ich grzechy. Z tego względu Żydzi ubierają się w to święto na biało, a w synagodze czytana jest między innymi Księga Jonasza. Księga ta bowiem - pisze Paweł Śpiewak, współczesny komentator Biblii hebrajskiej - "mówi nie o karach, jakie spadną na grzeszników, ale o skrusze", która jest dla człowieka drogą ocalenia. I bramą prowadzącą do życia.

Wiele można by pisać o starożytnych rytuałach związanych ze świętem Jom Kipur − na przykład o wypędzaniu na pustynię kozła ofiarnego, obarczonego wcześniej grzechami całego ludu Izraela − oraz o historii odnalezienia relikwii krzyża przez cesarzową Helenę, co stało się bezpośrednią przyczyną ustanowienia święta Podwyższenia.

Pisanie o jednym i o drugim ma głęboki sens. Ja jednak tym razem postanowiłem skupić się na tym, co - chyba nie tylko moim zdaniem - w obu tych świętach stanowi treść najważniejszą: na żydowskiej nadziei, że "będziemy zapisani w Księdze Życia" (tego właśnie życzą sobie wyznawcy judaizmu przed świętem Jom Kipur), oraz chrześcijańskiej wierze, iż "Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony".