Kongres Kultury Chrześcijańskiej: Europa musi odbudować tożsamość

Kryzys migracyjny uświadamia nam konieczność odbudowania tożsamości europejskiej wyrastającej z chrześcijaństwa, powołuje nas też do głębokiej redefinicji dialogu międzyreligijnego z islamem - uważają uczestnicy debaty "Kryzys migracyjny w kontekście dialogu międzyreligijnego".

Odnosząc się do współczesnego kryzysu migracyjnego metropolita wileński abp Gintaras Grušas powiedział, że migracja sama w sobie nie jest kryzysem, gdyż jest ona normalnym elementem historii ludzkości od samego początku. Jednak - jego zdaniem - kryzys migracyjny naświetlił kolejny europejski kryzys - a jest nim kryzys wiary i tożsamości. To dlatego Europa tak bardzo boi się otworzyć na migrantów, gdyż "odcięła się od swojej fundamentalnej tożsamości, zbudowanej na religii, a zamiast głębokiej wiary i szacunku dla własnej kultury i dziedzictwa, zaakceptowany został na Starym Kontynencie relatywistyczny pogląd mówiący, że każdy styl życia jest do przyjęcia".

- Taka kultura czuje się bardzo zagrożona w konfrontacji z inną kulturą, przynoszoną przez imigrantów - skonstatował metropolita wileński.

Zgodził się z nim ks. prof. Józef Niewiadomski z Insbrucka, który podkreślił, że przez kilka dziesięcioleci religia była traktowana w Europie jako jedno z głównych źródeł przemocy. W związku z tym "laicyzacja Europy była uznawana za niezbędny warunek spadku napięcia na tle religijnym". Był to - jego zdaniem - jeden z fundamentalnych błędów Europy, gdyż islamistów nie udało się bynajmniej zlaicyzować, a pod wpływem takich metod czuli się oni pozbawiani własnej tożsamości, na co odpowiadają przemocą.

Prelegent podkreślił, że obecny kryzys migracyjny "ukazuje dość jawnie, że wymarzony przez wizjonerów pokojowy i rzekomo szczęśliwy świat globalnej wioski kryje w sobie potworny, ale tłumiony i skrywany potencjał konfliktowy".

Ks. Niewiadomski zaapelował więc o zmianę paradygmatów dialogu międzyreligijnego, gdyż znalazł się obecnie "w dramatycznym momencie". - Oczywiste jest - wyjaśniał - że religii, która zabija może się oprzeć tylko religia, która żyje takimi wartościami, jak wyrzeczenie się przemocy oraz pojednanie z innymi, obcymi, a nawet przeciwnikami i wrogami.

Pokreślił jednak, że nie może być to dialog pasywny, gdzie unika się konfrontacji z drugą stroną, gdyż taki dialog nic w istocie nie przynosi, ma też niewiele wspólnego z ostrymi dialogami, jakie prowadził sam Chrystus.

- Jezus nie wycisza konfliktów, starając się zachować dialog za wszelką cenę - zauważył ks. Niewiadomski. Postulował nawiązanie do osiągnięć uprawianej w Insbrucku "dogmatycznej teologii dramatycznej", która koncentruje się wokół radykalnego sporu Jezusa z ówczesnym światem, co doprowadziło co prawda do jego męczeńskiej śmierci, ale jednocześnie ukazało najbardziej fundamentalne wartości, niesione światu w kolejnych wiekach przez chrześcijaństwo.

Zatem dialog międzyreligijny w epoce kryzysu migracyjnego "pełnego mechanizmów projekcji, zakłamania i fałszywych lęków, musi opuścić tory prostych afirmacji, często zatajających bolesne problemy, i wejść na drogę dialogu otwartego na konfrontację i krytykę tychże mechanizmów zakłamania i projekcji - skonstatował ks. Niewiadomski.