Niemcy: przemoc w katedralnym chórze dziecięcym

W ogłoszonym dziś 450-stronicowym raporcie końcowym upoważniony przez diecezję Ratyzbony prawnik Ulrich Weber stwierdził 547 "w pełni udowodnionych" przypadków przemocy.

Począwszy od 1945 r. ogółem 500 chłopców znosiło przemoc cielesną, a 67 - przemoc seksualną. Prawdopodobnymi jej sprawcami było 49 osób, 9 z nich dopuściło się przemocy seksualnej. Do czynów tych dochodziło zwłaszcza w latach 60. i 70., ujawnia raport, o którym informuje niemiecka agencja katolicka KNA. Potem do 1992 r. tylko incydentalnie informowano o przypadkach przemocy fizycznej.

Przebywanie w szkołach chóru w Etterzhausen i Pielenhofen ofiary określały jako "piekło", "więzienie", czy "obóz koncentracyjny". Jak wyznały po latach, przemoc fizyczna była "każdego dnia i często bardzo brutalna". Wszystkie przypadki, o jakich mówiono, były "z niewieloma wyjątkami zabronione i karalne" już w tamtych czasach.

Jak wynika z raportu, "niemal wszystkie osoby odpowiedzialne" w chłopięcym chórze katedralnym posiadały "przynajmniej częściową wiedzę" o czynach przemocy, jednak okazywały niewielkie zainteresowanie tym tematem. Priorytetem bowiem była ochrona instytucji. Losy ofiar ignorowano, a winowajcy często byli specjalnie chronieni.

Zwłaszcza "kierownikowi chóru katedralnego R." [ks. Georg Ratzinger - przyp. KNA] zarzucono, że "nie zauważał" sprawy i nie ingerował. Autor raportu pytany, czy R. wiedział o przemocy seksualnej, stwierdził, że nie ma na to żadnych dowodów. Podkreślił jednocześnie, że "niedopełnienie obowiązków" przez rodziców i "zaniedbania" ze strony kontroli kościelnej i państwowej spowodowały, iż przeciwko przemocy nie zostały podjęte żadne środki.

Georg Ratzinger był dyrektorem muzycznym chóru w latach 1964-94. Działając na polecenie Kościoła, adwokat zbadał przypadki z lat 1945-92. Weber bada przeszłość słynnego chóru od maja 2015 roku. Rozmawiał z dziesiątkami ofiar, osobami odpowiedzialnymi oraz pełnomocnikiem biskupstwa w Ratyzbonie zajmującego się przypadkami wykorzystania dzieci. Miał też dostęp do tajnych archiwów i kartotek osobowych biskupstwa.

Raport Webera stwierdza, że proces opracowania całej sprawy rozpoczął się w 2010 r. od bp. M. [bp. Gerharda Ludwiga Müllera]. Chodziło w nim jednak tylko o odpowiedzialność za "słabe strony w strategii, organizacji i komunikacji" i sprawę zakończono, gdy jego następcą był bp V. [bp Rudolf Voderholzer, obecny ordynariusz Ratyzbony].

W połowie 2015 r. powołano niezależną instancję do wyjaśnienia sprawy oraz bezpośredniego kontaktu z ofiarami w celu szczegółowego opracowania całego problemu. Obecnie zlikwidowane już zostały wszelkie niedociągnięcia organizacyjne, uaktualniono pedagogikę zgodnie ze współczesnymi wymogami. Panuje też "wielka wrażliwość" na tę tematykę, stwierdza ogłoszony dziś raport.

Choć wszystkie sprawy się już przedawniły, diecezja zapowiedziała gotowość odszkodowań ofiarom w wysokości od pięciu do 20 tys. euro. Decyzja o tym, komu takie odszkodowania zostaną przyznane, zapadnie w szerszym gremium, w oparciu o "raport Webera". Dotychczas złożono 300 wniosków. Szacuje się, że diecezja zapłaci ofiarom ogółem 2-3 mln euro.

"Wszyscy popełniliśmy błędy, wiele się nauczyliśmy i dziś widzimy, że wiele powinniśmy robić lepiej", powiedział dziennikarzom na zakończenie prezentacji raportu wikariusz generalny diecezji ratyzbońskiej, ks. Michael Fuchs. Podkreślił, że nad tą sprawą, otwartą w 2010 r., trzeba jeszcze dalej pracować. Tę opinię podziela również były biskup Ratyzbony i były już prefekt Kongregacji Nauki, kard. Gerhard Ludwig Müller wyrażając jednocześnie zadowolenie z publikacji raportu.

Kapłan oświadczył, że w imieniu sprawców, których raport obciąża winą, diecezja może tylko przeprosić ofiary. Wyraził jednocześnie nadzieję, że przychylna postawa diecezji w tym procesie przełamała "problem jej wiarygodności".

Wikariusz generalny podkreślił też, że w prowadzonym od kilku lat wyjaśnianiu przypadków przemocy fizycznej i seksualnej miał "wielki udział" 93-letni obecnie były kierownik chóru katedralnego, ks. prałat Georg Ratzinger.

Wydarzenia, jakie po latach ujawniono w ostatnich latach, wstrząsnęły opinią publiczną. Obecny dyrektor szkoły chóralnej, Berthold Wahl ujawnił, że znacznie spadła liczba kandydatów do jego szkoły. Obecnie sytuacja zaczyna się powoli stabilizować.

Chór katedralny Domspatzen z Ratyzbony w Bawarii należy do najbardziej znanych chórów chłopięcych. Powstał ponad 1000 lat temu. Od 1994 roku zespołem, składającym się z chłopców i młodych mężczyzn, kieruje osoba świecka - Roland Buechner. Członkowie chóru uczęszczają do własnej szkoły i mieszkają w internacie.