O. Adam Żak SJ: myśleć i działać ewangelicznie, nie korporacyjnie

W ramach stałej formacji księży diecezjalnych i zakonnych w archidiecezji gdańskiej 8 listopada odbyło się w Gdańsku - Oliwie pierwsze z cyklu spotkań poświęconych ochronie dzieci i młodzieży w posłudze duszpasterskiej. Spotkanie poprowadził o. dr Adam Żak SJ, koordynator ds. ochrony małoletnich przy Konferencji Episkopatu Polski.

We wprowadzeniu abp Tadeusz Wojda przypomniał, że w ubiegłym roku zostały przygotowane w archidiecezji dokumenty dotyczące ochrony małoletnich, które otrzymali wszyscy księża. Zaplanowano również cykl spotkań, które jednak nie odbyły się ze względu na pandemię. Zaznaczył, że tematyka ochrony małoletnich jest niezwykle ważna, a świadomość, czym jest wykorzystanie seksualne, wzrasta. - Trzeba być bardzo mocno odpowiedzialnym za tych, do których kapłan jest skierowany i którzy okazują mu zaufanie - zaapelował do zebranych metropolita gdański.

O. Adam Żak SJ: kapłan musi być odpowiedzialny

O. Adam Żak SJ zwrócił uwagę, że przede wszystkim trzeba wiedzieć, czym jest wykorzystanie seksualne. Przedstawił genezę tego zjawiska, które ma charakter globalny. Nawiązał do kryzysu w Kościele amerykańskim sięgającego początku XXI wieku i scharakteryzował dwie jego fazy, podkreślając proceder płacenia ceny milczenia i „ratowanie kapłaństwa” sprawców wykorzystania seksualnego przez przenoszenie do innych placówek. Zaprezentował reakcję Kościoła na fakty wykorzystania wyrażoną w wypowiedziach papieży: Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka oraz w oficjalnych dokumentach Stolicy Apostolskiej, a także w decyzjach związanych z dymisjami niektórych biskupów, m. in. w Chile.

W dalszej części wystąpienia, odwołując się do słów Jana Pawła II, podkreślił, że nie ma miejsca w kapłaństwie dla sprawców wykorzystania seksualnego. Podstawowym motywem działania prewencyjnego powinna być troska o zdolność do służenia społeczeństwu przez duchownych. Postawił diagnozę, że obecnie jesteśmy na takim etapie, na jakim był Kościół amerykański w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Następnie nakreślił tło kryzysu w Polsce, przywołując dane z 2013 r. i 2018 r. dotyczące wykorzystania seksualnego małoletnich. Zaprezentował liczbę zgłoszonych przypadków wykorzystania w diecezjach w latach 1990 - 2020 i dynamikę ich wzrostu.

W zasadniczej części spotkania przedstawił reakcję Kościoła w Polsce na fakty ujawniania i zgłaszania przypadków wykorzystania seksualnego małoletnich. Zaprezentował schemat systemu prewencji obejmujący: delegatów diecezjalnych i zakonnych przyjmujących zgłoszenia; duszpasterzy ofiar i rodzin, z których ofiary pochodzą; kuratorów odpowiedzialnych za towarzyszenie sprawcom przestępstw; osoby odpowiedzialne za prewencję; delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży, koordynatora KEP. Charakteryzował struktury wykonawczo - pomocowe i eksperckie oraz zadania rady Delegata KEP.

Zwrócił uwagę, że obecnie najważniejsze zadanie stojące przed Kościołem w Polsce wiąże się z wejściem na drogę odpowiedzi ewangelicznej a nie korporacyjnej. - Tylko Kościół oczyszczony będzie Kościołem wiarygodnym. Należy zatem wprowadzić w życie kryteria ewangeliczne, uwierzyć, że w upokorzeniu Kościoła Opatrzność ma swój plan, nie lekceważyć złości ludzi, zacząć słuchać ofiar, nie relatywizować zła, uznać, że nie ma alternatywy dla prawdy - podkreślił koordynator. Jednocześnie trzeba być rzecznikiem Pana Boga, przywracać blask Ewangelii, praktycznie potwierdzać, że człowiek jest drogą Kościoła i naśladować Chrystusa, biorąc na siebie skutki grzechów własnych i cudzych. Strategia prewencyjna w najbliższych latach powinna opierać się na prawdzie, znajomości procedur, szkoleniach dotyczących prewencji i uczciwym doradztwie przełożonym kościelnym. - Powinniśmy działać jak ludzie wiary, mamy być świadkami Ewangelii, a nie obrońcami sprawcy lub instytucji - podsumował o. Żak.

Spotkanie zakończyło się pytaniami zgromadzonych księży, na które o. Żak udzielił wyczerpujących odpowiedzi i błogosławieństwem udzielonym przez metropolitę gdańskiego.

Źródło: KAI / kb