Wlk. Brytania: popularność katolickiej filozofki

Prawdziwy renesans popularności przeżywa twórczość zmarłej 10 lat temu katolickiej myślicielki z brytyjskiego Uniwersytetu Cambridge, Gertrude Elizabeth Margaret Anscombe – donosi brytyjska prasa. O zjawisku pisze obszernie także „New York Times”.

Dzieła „Miss Anscombe", jak ją powszechnie nazywano, które poruszały m.in. wątki filozofii arystotelesowskiej oraz św. Tomasza z Akwinu, ale także dotykały kwestii związanych z moralną oceną sztucznej antykoncepcji, cieszą się ponownie olbrzymim zainteresowaniem. I to nie tylko wśród studentów, lecz także pomiędzy dużą grupą wykładowców uniwersyteckich. Filozofka m.in. radykalnie przeciwstawiała się stosowaniu sztucznych środków antykoncepcyjnych. Był też konsekwentną obrończynią „Humanae Vita” – encykliki papieża Pawła VI.

Dziennik „Telegraph” przypomina, że uczennica Ludwiga Wittgensteina słynęła z ekstrawaganckiego sposobu ubierania się. „Ubrana w cętkowane spodnie i skórzaną kurtkę mogła długo trwać w zupełnej ciszy, paląc jedynie swe cygaro, po skończonym referacie jednego ze swych studentów” – zauważa gazeta.

„Guardian” z kolei przytacza, jak autorka „Contraception & Chastity” wprawiała się w sztuczce opuszczania monokla poprzez charakterystyczne podnoszenie brwi.

Anscombe urodziła się w 1919 roku w Limerick w Irlandii. Jako nastolatka przeszła na katolicyzm. Przyjaźniła się z takimi sławami jak Iris Murdoch, Philippa Foot czy Mary Midgley. Była jedną z ulubionych uczennic Wittgensteina. Ukończyła studia na Uniwersytecie Oksfordzkim w roku 1941. Do roku 1970 pracowała w Oxfordzie, a następnie przeniosła się na uczelnię w Cambridge, gdzie objęła katedrę, niegdyś prowadzoną przez autora „Dociekań filozoficznych”.

Zasłynęła najpierw z pamfletu na prezydenta USA Harry’ego S. Trumana. Jej zdaniem, mimo że polityk ten skończył Uniwersytet Cambridge, nie powinien otrzymać dyplomu uczelni, gdyż był „masowym mordercą”. Przy tej okazji myślicielka przedstawiła precyzyjnie katolicką wykładnię wojny sprawiedliwej i niesprawiedliwej.

Jej najważniejszym dziełem jest wydana w 1957 „Intencja” poświęcona filozoficznej analizie intencjonalności. Zajmowała się też przedstawianiem dowodu ontologicznego na istnienie Boga w wersji Anzelma z Canterbury. Pisała o tajemnicy Eucharystii, transsubstancjacji.

W 1972 opublikowała książkę „Antykoncepcja i czystość”, w której wyłożyła swoje poglądy nt. czystości przedmałżeńskiej i przedstawiła argumenty przeciwko stosowaniu sztucznej antykoncepcji. W książce tej opisała m.in. zjawisko tzw. moralnej równi pochyłej (slippery slope), do której dochodzi, gdy człowiek pozbywa się swego wymiaru prokreacyjnego i akt seksualny traktuje jedynie jako źródło zaspokojenia czy przyjemności. Myślicielka dowodziła, że gdy zrezygnuje się świadomie z płodności bardzo trudno jest dowieść, że jakiekolwiek inne czyny seksualne związane z dążeniem do samozaspokojenia, są moralnie złe.

W oparciu o nauczanie Anscombe nt. ludzkiej seksualności w 2005 roku na Princeton University powstała organizacja Anscombe Society, broniąca rodziny i małżeństwa oraz promująca chrześcijańską wizję ludzkiej płciowości.

Anscombe urodziła i wychowała siedmioro dzieci. Jedna z córek została zakonnicą.