Komunia święta do ręki, czy do ust? Jak przyjmować? [WYJAŚNIAMY]

Zwolennicy obydwu sposobów przyjmowania Komunii wciąż prześcigają się w argumentach. Niektórzy nawet odwołują się do Ostatniej Wieczerzy. Poznaj odpowiedź eksperta na pytanie o przyjmowaniu Komunii świętej.

Ewangelie mówią jedynie, że Jezus dał swoim uczniom chleb i kielich napełniony winem (por. Mt 26,26-27; Mk 14,22-23).

Na podstawie tak skąpego opisu trudno jest wyrokować, w jaki sposób Jezus podał uczniom chleb i kielich. Ponadto jeżeli przyjąć, że przemiana chleba i wina dokonała się dopiero w ramach słów "To jest Ciało Moje", "To jest Krew Moja", to wówczas Chrystus podał uczniom jeszcze zwykły chleb i wino, a nie Komunię św. Dopiero na ich rękach albo w ich ustach chleb i wino zostałyby przemienione. A zatem, powoływanie się na wydarzenia z Wieczernika w celu obrony którejkolwiek koncepcji udzielania Komunii św. trąci anachronizmem.

Sztandarowym argumentem wyciąganym przez zwolenników Komunii św. na rękę jest nauczanie zawarte w ostatniej katechezie chrzcielnej pochodzącej z końca IV wieku, której autorem mógł być św. Cyryl, biskup Jerozolimy lub jego następca, Jan II: "Nie wyciągaj płasko ręki i nie rozłączaj palców.

>>Jak poprawnie przyjąć Komunię świętą na rękę?<<

Podstaw dłoń lewą pod prawą niby tron, gdyż masz przyjąć Króla. Do wklęsłej dłoni przyjmij Ciało Chrystusa i powiedz: Amen. Uświęć też ostrożnie oczy swoje przez zetknięcie ich ze świętym Ciałem, bacząc, byś zeń nic nie uronił. To bowiem, co by spadło na ziemię, byłoby utratą jakby części twych członków. (…) Winieneś uważać, żebyś nawet okruszyny nie zgubił z tego, co jest o wiele droższe od złota i innych szlachetnych kamieni".

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że współcześnie udzielana Komunia św. pod postacią chleba wiernie odzwierciedla powyższy opis. Jednak na podstawie innych, późniejszych świadectw wiadomo, że przyjmujący Ciało Pańskie nie brał go do ręki, ale spożywał wprost z dłoni, na którą zostało ono położone przez udzielającego.

<<Ksiądz rozpłakał się, gdy usłyszał w jaki sposób przyjąłem Komunię Św.>>

Tak po dziś dzień przyjmują Komunię św. diakoni w Kościele prawosławnym i greckokatolickim, a także kapłani, jeżeli Eucharystii przewodniczy biskup, który im tego sakramentu udziela. Ponadto praktyka takiego przyjmowania Komunii św. pod postacią chleba istnieje we wspólnotach neokatechumenalnych w Kościele katolickim, jak również w liturgii anglikańskiej i u niektórych protestantów. Co więcej, u anglikanów i u protestantów (zwłaszcza u luteran) zdarza się, że chociaż Komunia udzielana jest na rękę, to jednak przyjmowana jest w postawie klęczącej.

Natomiast w Kościele rzymskokatolickim, gdy zezwolono wiernym na Komunię św. na rękę, "skopiowano" sam sposób jej przyjmowania od kapłanów, którzy biorą Ciało Pańskie w palce i sami je wkładają sobie do ust. Jednak ten sposób przyjmowania Komunii św. przez kapłana ściśle jest związany z nauką o tym, że sprawuje on Eucharystię "w osobie Chrystusa" (łąc. "in persona Christi").

A zatem, w istocie to nie kapłan sam sobie udziela tej Komunii, ale to sam Chrystus mu jej udziela. Ponadto warto zauważyć, że w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego (czyli w tzw. rycie trydenckim) podczas Mszy pontyfikalnej, w ramach której udzielana jest sakra biskupia lub święcenia kapłańskie, koncelebrujący nowo wyświęcony biskup lub neoprezbiter otrzymuje Komunię św. do ust z rąk głównego celebransa, czyli biskupa udzielającego święceń.

A to oznacza, że przyjmowanie Komunii św. na rękę przez niekoncelebrujących kapłanów, jak również diakonów i wiernych świeckich, którzy nie sprawują Eucharystii "w osobie Chrystusa" w taki sam sposób, jak przez celebrujących kapłanów, nastręcza pewnych trudności natury teologicznej. Innymi słowy, wydaje się, że właściwsze byłoby, aby ten, kto przyjmuje Komunię św. na rękę, przyjmował ją bezpośrednio z tej ręki do ust, a nie brał jej w ogóle w swoje palce. Jednak w takiej sytuacji Komunia św. powinna mieć "mniejsze wymiary" niż ta do ust, aby łatwiej można ją było przyjąć bezpośrednio do ust z ręki.

<<Przyjmuję Komunię na rękę. Dlaczego nie mam z tym problemu?>>

Tu jednak dotykamy kolejnego problemu: czy nie należałoby zmienić kształtu hostii? Wiemy bowiem, jak kształt hostii nieraz wpływa na niepoprawne rozumienie obecności Chrystusa w tej Hostii. Są tacy, którzy są przekonani, że jeśli przyjmą tylko pół Hostii, to przyjmują "tylko" pół Pana Jezusa (!).

Również twierdzenie, że Komunia na rękę jest "gorszym" przyjmowaniem Ciała Pańskiego niż do ust, owszem, samo z siebie broni wielowiekowej tradycji i szacunku do Eucharystii. Nie oznacza to jednak, że to twierdzenie samo z siebie jest zasadne. Profanacji Hostii można dokonać nie tylko przez przyjęcie Komunii na rękę, bo zawsze można wyciągnąć sobie Hostię z ust. Zdarza się na przykład, że dzieci ze zwykłej ciekawości oglądają przyjętą Hostię. Również argument "o wyższości języka nad ręką" przy przyjmowaniu Komunii św. nie jest przekonujący.

Przypomina o tym choćby Księga Syracha: "Wielu padło od ostrza miecza, ale nie tylu, co od języka" (Syr 28,18). Kłamstwa, obmowy, oszczerstwa, pochlebstwa, hejty. Czyżby to były grzechy o znikomej szkodliwości społecznej?

Dlatego jako podsumowanie niech posłużą słowa II Polskiego Synodu Plenarnego, którego obrady zakończyły się w 1999 roku. W jednym z dokumentów tego synodu, zatytułowanym "Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II" czytamy: "Synod Plenarny potwierdza i wyraża szacunek dla zwyczaju przyjmowania Komunii św. do ust w postawie zarówno klęczącej, jak i stojącej, nie wykluczając jednak innych form przyjmowania Komunii św., z zachowaniem najwyższej czci dla Eucharystii" (nr 92).

Wydaje się, że w tym sformułowaniu cześć dla Eucharystii stanowi istotę sprawy, a reszta to środki mające tę cześć zapewnić. Dlatego też, jak naucza św. Paweł, "Niech przeto człowiek baczy na siebie samego, spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha. Kto bowiem spożywa i pije nie zważając na Ciało [Pańskie], wyrok sobie spożywa i pije"  (1Kor 11,28-29).

Pytania i odpowiedzi

Masz wątpliwości, pytania bez odpowiedzi? Napisz do nas - postaramy się na nie odpowiedzieć.

 

x