Nowe „Czyste Powietrze”: obowiązkowe audyty energetyczne i „opiekunowie” dla części beneficjentów

Po czteromiesięcznej przerwie 31 marca ruszyła nowa edycja programu „Czyste Powietrze”. Wśród zmian jest m.in. wprowadzenie obowiązkowych audytów energetycznych oraz usunięcie pieców gazowych z listy dotowanych urządzeń. Część uczestników programu otrzyma wsparcie specjalnych „opiekunów”, którzy będą pomagać im na każdym etapie inwestycji.

Koniec nadużyć i „rachunków grozy”

Jak podkreśliła minister klimatu Paulina Hennig-Kloska, zreformowany program ma realizować trzy główne cele: skuteczną walkę z ubóstwem energetycznym, uniknięcie tzw. rachunków grozy oraz ograniczenie nadużyć finansowych. Te ostatnie były powodem wstrzymania programu pod koniec listopada ubiegłego roku. Wówczas pojawiły się podejrzenia wobec firm, które mogły wyłudzić nawet 600 mln złotych. W sprawie tej NFOŚiGW złożył zawiadomienie do prokuratury.

Trzy poziomy dotacji – nowe kryteria dochodowe

Podobnie jak w poprzednich edycjach, beneficjenci są podzieleni na trzy grupy, w zależności od osiąganych dochodów:

• Poziom podstawowy (do 40 proc. kosztów inwestycji) – dla osób, których roczny dochód nie przekracza 135 tys. zł.

  DEON.PL POLECA

  Współczesny świat próbuje nas przekonać, że nasze domy powinny być pełne gadżetów, a lodówki jedzenia; że mamy ciągle zdobywać nowe umiejętności [...]; że każda chwila powinna być zajęta jakąś aktywnością, a właściwie to powinniśmy robić już nie dwie czy trzy, ale wiele rzeczy naraz.

• Poziom podwyższony (do 70 proc.) – przysługuje osobom z miesięcznym dochodem na osobę do 2250 zł w gospodarstwie wieloosobowym lub 3150 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

• Najwyższy poziom wsparcia (do 100 proc.) – skierowany jest do osób z dochodem miesięcznym do 1300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub do 1800 zł w gospodarstwach jednoosobowych, oraz osób otrzymujących zasiłek stały, okresowy, rodzinny lub specjalny opiekuńczy.

  DEON.PL POLECA
  
  
  

Najwyższe wsparcie dotyczy również budynków, w których roczne zapotrzebowanie na energię użytkową przekracza 140 kWh/m². Ten wymóg budzi jednak kontrowersje, szczególnie wśród działaczy Polskiego Alarmu Smogowego, którzy uważają, że może on ograniczyć dostęp do najwyższej dotacji wielu potrzebującym gospodarstwom domowym.

Osoby o wyższych dochodach (powyżej 135 tys. zł rocznie) mogą natomiast korzystać z ulgi termomodernizacyjnej i odliczyć nawet do 53 tys. zł.

Limity dotacji na poszczególne elementy

W nowej edycji programu wprowadzono ograniczenia dotyczące maksymalnych kosztów dotowanych elementów. Ustalono również limity dofinansowania na prace towarzyszące oraz określono konkretne kwoty na metr kwadratowy ocieplenia stropów, podłóg, ścian oraz na wymianę okien. Warto zaznaczyć, że VAT nie będzie kosztem kwalifikowanym, a jego pokrycie pozostanie obowiązkiem beneficjenta.

Przykładowe maksymalne kwoty dotacji dla różnych technologii wynoszą:

• Termomodernizacja z gruntową pompą ciepła:

  • najwyższy poziom wsparcia: 170 100 zł,

  • podwyższony: 119 070 zł,

  • podstawowy: 68 040 zł.

• Termomodernizacja z pompą ciepła powietrze-woda:

  • najwyższy poziom: 140 300 zł,

  • podwyższony: 98 210 zł,

  • podstawowy: 56 120 zł.

Koniec dotacji na piece gazowe

Od tego roku nie będzie już dotacji na piece gazowe. Dla osób, które już zainwestowały w takie urządzenia, ale nie zdążyły ich rozliczyć, przewidziany jest osobny program. W ramach „Czystego Powietrza” pozostają dotowane pompy ciepła, kotły zgazowujące drewno oraz kotły na pellet – wyłącznie posiadające odpowiednie certyfikaty.

Jeden beneficjent – jeden budynek

Nowością mającą na celu ograniczenie nadużyć jest zasada, że dotację można otrzymać tylko na jeden budynek. Każdy beneficjent musi być właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości przez co najmniej trzy lata.

Obowiązkowe audyty energetyczne

Beneficjenci będą musieli przeprowadzić audyt energetyczny budynku przed inwestycją. Audyt wskaże niezbędne prace modernizacyjne. Po zakończeniu remontu konieczne będzie również przedstawienie świadectwa charakterystyki energetycznej, potwierdzającego poprawę efektywności energetycznej budynku. Na oba dokumenty można uzyskać dotację do 1,6 tys. zł.

„Opiekunowie” dla mniej zamożnych beneficjentów

Przy inwestycjach objętych najwyższym poziomem dotacji obowiązkowy będzie udział tzw. operatorów, czyli osób prowadzących beneficjenta przez cały proces – od uzyskania dotacji aż po rozliczenie inwestycji. Przy średnim poziomie wsparcia udział operatorów będzie opcjonalny.

Operatorzy będą także niezbędni przy zaliczkowaniu inwestycji, które dostępne będzie tylko przy najwyższym i podwyższonym poziomie wsparcia, i wyniesie maksymalnie 35 proc. wartości inwestycji.

Obecnie do systemu operatorskiego zgłosiło się około tysiąca gmin na ponad 2,5 tys. wszystkich polskich gmin. W gminach, gdzie operatorzy się nie pojawią, ich rolę przejmą wojewódzkie fundusze ochrony środowiska.

Do 28 listopada ub.r. w programie „Czyste Powietrze” złożono ponad milion wniosków na kwotę 38,1 mld zł dotacji, z czego podpisano ponad 870 tys. umów na 29,7 mld zł. Do tej pory wypłacono ponad 15,2 mld zł.