Polacy uczczą Żołnierzy Wyklętych

Liczne biegi i marsze pamięci, rekonstrukcje historyczne, projekcje filmów, wystawy i konferencje naukowe - tak Polska uczci szósty Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

W niedzielę Krakowie staną pomniki Hieronima Dekutowskiego "Zapory" i Józefa Franczaka "Lalusia"; po raz trzeci zostanie też wręczona Nagroda im. Danuty Siedzikówny "Inki", ustanowiona przez Fundację AK w Londynie.

W piątek ulicami Gdańska przejdzie Droga Krzyżowa w intencji Niezłomnych - odczytywane będą fragmenty ich listów i pamiętników. W niedzielę tysiące gdańszczan wezmą udział w II Krajowej Defiladzie Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

W niedzielę w Poznaniu na placu Wolności staną "Namioty Wyklętych", gdzie będzie można spotkać się z historykami i rekonstruktorami. W tym samym dniu w Szczecinie będzie można odwiedzić "Obozowisko Wyklętych" - piknik historyczny z udziałem rekonstruktorów.

Gdy sześć lat temu Sejm ustanowił święto państwowe ku czci żołnierzy, którzy po zakończeniu II wojny światowej nie złożyli broni tworząc antykomunistyczne, niepodległościowe podziemie, z roku na rok zaczęło przybywać inicjatyw służących upamiętnieniu najważniejszych postaci tego ruchu i organizacji, w których działali.

Dziś uroczystości organizowane są także w małych miejscowościach, z których wiele ma swoich lokalnych bohaterów. Tylko w samym woj. warmińsko-mazurskim zaplanowano w najbliższych dniach kilkadziesiąt rozmaitych uroczystości poświęconych Żołnierzom Wyklętym.

Zdaniem naczelnika IPN w Olsztynie Waldemara Brendy, takich wydarzeń z roku na rok jest w regionie coraz więcej; zwykle są to inicjatywy obywatelskie, nad którymi obejmują patronat samorządy i inne instytucje. W wielu kościołach odbywają się msze w intencji zamordowanych żołnierzy.

Również szef działającego w Kielcach Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych "Jodła" Dionizy Krawczyński potwierdza, że uroczystości jest bardzo wiele i coraz częściej poświęcone są postaciom szerzej nieznanym, a ważnym dla miejscowych społeczności.

- Cieszę się, że te wydarzenia schodzą na coraz bardziej lokalny poziom, opowiadając nie o tych najbardziej znanych osobach z dziejów Polski, ale o Żołnierzach Wyklętych działających właśnie tutaj. Pamięć lokalna właśnie na tym polega - powiedział Krawczyński.

Choć formalnie Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest 1 marca, w wielu miejscach Polski uroczystości będą odbywać się przez cały najbliższy tydzień; pierwsze zaplanowano w czwartek, ostatnie w połowie przyszłego tygodnia. Data 1 marca jako dzień upamiętnienia nie jest przypadkowa - tego dnia w 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.

Tegoroczne uroczystości zaplanowano we wszystkich województwach - organizatorami są z reguły regionalne i lokalne władze, miejscowe stowarzyszenia i struktury Instytutu Pamięci Narodowej. W wielu miejscach swoje marsze zapowiedziały środowiska narodowe.