Rzeszów: kwiaty na mogile przywódców "WiN"

Wieńce i kwiaty złożono w czwartek na symbolicznym grobie siedmiu członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Uroczystość odbyła się na cmentarzu komunalnym Wilkowyja w Rzeszowie.

61 lat temu zostali oni rozstrzelani w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Straceni 1 marca 1951 r. wywodzili się z Podkarpacia lub byli z tym regionem związani. Miejsce ich pochówku jest nieznane.

- Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" stał się okazją do odkłamania historii i złożenia wreszcie hołdu bohaterom, którzy oddali swoje życie za wolną Polskę, a do niedawna przez niektórych byli nazywani zbrodniarzami - powiedzia Wojciech Buczak, lider rzeszowskiej Solidarności i przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika ppłk. Łukasza Cieplińskiego.

Buczak ma nadzieję, że "najpóźniej w jesieni przyszłego roku w Rzeszowie, w setną rocznicę urodzin, stanie pomnik ppłk. Łukasza Cieplińskiego".

- Mamy projekt i udało się zgromadzić ok. 300 tys. zł. Pieniądze pochodzą ze zbiórki oraz od samorządu Rzeszowa i sejmiku województwa podkarpackiego. Pomnik oprócz wartości artystycznych pełnić będzie także funkcje edukacyjne. Zwiedzający będą mogli m.in. poznać historię WiN, posłuchać głosu Cieplińskiego - dodał Buczak.

Na symbolicznym grobie kwiaty złożyli przedstawiciele władz miasta, regionu, Instytutu Pamięci Narodowej, Solidarności oraz nauczyciele i uczniowie ze szkół, których patronami są członkowie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".

W czwartek w Rzeszowie otwarto także wystawa "Śladami zbrodni komunistycznych na Rzeszowszczyźnie z lat 1944 - 1956". Ekspozycja prezentuje wyniki badań prowadzonych IPN. Będzie czynna do końca marca.

- Pokazuje m.in. siedziby jednostek aparatu bezpieczeństwa i miejsca zbrodni dokonanych przez komunistycznych funkcjonariuszy na terenie ówczesnego województwa rzeszowskiego. Wśród prezentowanego materiału znajdują się fotografie archiwalne, dokumenty, relacje oraz zdjęcia zachowanych do dziś śladów epigraficznych pozostawionych przez więźniów w aresztach i więzieniach - zaznaczyła Małgorzata Waksmundzka-Szarek z rzeszowskiego IPN.

Obchody odbywają się również w innych miastach Podkarpacia. W regionie są m.in. rozprowadzane ulotki edukacyjne.

1 marca 1951 r. wieczorem w więzieniu mokotowskim w Warszawie strzałami w tył głowy zostali straceni członkowie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość": Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Adam Lazarowicz, Franciszek Błażej, Karol Chmiel i Józef Rzepka. Następnego dnia rano zwłoki pomordowanych umieszczono w trumnach i wywieziono z terenu więzienia. Do dziś nieznane jest miejsce ich pochówku.

Zrzeszenie "WiN" zawiązano we wrześniu 1945 r. Zostało utworzone przez środowiska poakowskie. Było próbą przekształcenia konspiracji wojskowej w cywilny ruch społeczno-polityczny. Zrzeszenie deklarowało walkę w obronie podstawowych praw obywateli, wolności oraz niezawisłości państwa polskiego. Żądało przeprowadzenia w Polsce wolnych wyborów parlamentarnych poprzedzonych przywróceniem swobody zrzeszania się i prasy.

Na przełomie lat 1945-46 WiN liczył ponad 30 tys. członków. Jego kolejne cztery zarządy (z racji półwojskowego charakteru WiN zwane nieformalnie komendami) zostały rozbite przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W 1947 r. przeprowadzono trzy pokazowe procesy kolejnych zarządów WiN.

Wyrok w sprawie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość": zapadł 14 października 1950 r.

Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego 17 września 1992 r. unieważnił ten wyrok śmierci.