Sezon zimowy w pełni; trwa akcja GOPR

Trwa akcja GOPR "Bądź bezpieczny"; w jej ramach ratownicy informują m.in. o tym, jak bezpiecznie wypoczywać w górach. Od roku obowiązują nowe przepisy w tym zakresie. Specjaliści mają jednak do nich pewne zastrzeżenia.

Obowiązująca od końca 2011 r. Ustawa o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich nakłada dla narciarzy i snowboardzistów m.in. obowiązek jazdy w kasku do 16. roku życia, a także kary za jazdę pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Ponadto, zarządzający terenem narciarskim może zakazać wstępu albo nakazać opuszczenie takiej trasy osobie, której zachowanie wyraźnie wskazuje, że jest pijana lub odurzona narkotykami.

Ustawowo uregulowane zostały też stopnie zagrożenia lawinowego. Są one określane w pięciostopniowej skali: pierwszy - niski, drugi - umiarkowany, trzeci - znaczny, czwarty - wysoki, piąty - bardzo wysoki.

Ratownicy przypominają, żeby przed wyjściem w góry sprawdzić aktualne warunki pogodowe oraz komunikaty o stopniu zagrożenia lawinowego. Są one publikowane na stronach internetowych m.in. GOPR i TOPR. Osoby poszkodowane mogą uzyskać pomoc w górach, dzwoniąc na numer alarmowy: 601 100 300.

Ustawa reguluje także obowiązki zarządzającego zorganizowanym terenem narciarskim. Chodzi tu m.in. o obowiązek prowadzenia rejestru wypadków. Ma on zawierać dane osoby, której udzielono pomocy, rodzaj urazu, imiona i nazwiska ratowników. Te informacje mają być przechowywane przez 10 lat.

Ratownicy mają jednak pewne zastrzeżenia do tych przepisów. Zdaniem prezesa TOPR Józefa Janczego obowiązek przekazywania przez zarządzającego zorganizowanym terenem narciarskim danych o liczbie wypadków i rodzaju doznawanych urazów w terminie do 31 maja każdego roku jest zapisem martwym. - Do TOPR, poza obsługiwanymi bezpośrednio przez TOPR terenami narciarskimi, wpłynęły tylko dwie takie informacje - powiedział Janczy.

Po raz pierwszy wprowadzono ustawowe definicje ratownika narciarskiego i ratownika górskiego. Z danych z połowy grudnia wynika, że GOPR wydał 18 uprawnień ratowników narciarskich. - Przez ponad rok zarządzający terenami narciarskimi w ogóle nie byli zainteresowani tym, żeby przygotować sobie służby ratownictwa narciarskiego - powiedział naczelnik GOPR Jacek Dębicki.

Prezes TOPR dodaje, że niezbędna wydaje się zmiana przepisów tak, aby nie ograniczać możliwości zostania ratownikiem górskim tylko do lekarza zatrudnionego w Państwowym Ratownictwie Medycznym. - W tej chwili musi ukończyć kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy, co - jak się wydaje - nie ma większego sensu. Należałoby uznać kwalifikacje lekarskie określonych specjalizacji - powiedział Janczy.

Obowiązująca od roku ustawa określa także zasady finansowania zadań ratownictwa górskiego. Wcześniej kwestie te regulowały zapisy Ustawy o finansach publicznych oraz Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Do tej pory, w ramach dotacji MSW na realizację zadań z zakresu ratownictwa górskiego GOPR otrzymał w 2012 r. 7,3 mln zł. Ostatnią dotację MSW przyznało GOPR na początku grudnia na zakup 240 kompletów zimowej odzieży dla ratowników. Z kolei TOPR otrzymało w tym roku dotacje w wysokości 4,4 mln zł. W listopadzie resort przyznał 720 tys. zł na remont i koszty utrzymania śmigłowca ratowniczego Sokół.

- Okazuje się, że mamy już drugi rok funkcjonowania ustawy, a zostaliśmy ze środkami finansowymi na poziomie roku 2010. Mamy duży problem, dlatego że spośród wszystkich realizowanych zadań musimy wybierać te, na które pozwalają nam przekazywane środki finansowe - podkreśla naczelnik GOPR.

W jego ocenie przepisy ustawy najdotkliwiej odczują zawodowi ratownicy górscy, bo - w ramach wynagrodzenia dla ratowników - zlikwidowane zostały tzw. trzynastki, nagrody jubileuszowe i odprawy związane z przejściem na emeryturę. - Trudno jest to wytłumaczyć naszym kolegom ratownikom - pensje ratowników są niewielkie, a jeszcze zostali odcięci od dodatkowych wynagrodzeń - podkreślił naczelnik GOPR.

W przyszłym roku na ratownictwo górskie MSW planuje przeznaczyć prawie 10 mln zł, z czego 3,6 mln zł trafi do TOPR, a GOPR otrzyma 6,3 mln zł. Te organizacje pozarządowe pozyskują również pieniądze z innych źródeł, m.in. od sponsorów. Ratownicy prowadzą też działania komercyjne, zabezpieczając stoki narciarskie.

W ramach akcji "Bądź bezpieczny" ratownicy przypominają o zasadach bezpiecznego wypoczynku w górach i apelują o odpowiednie zachowanie na stokach narciarskich. Należy pamiętać, aby zakładać kaski ochronne podczas jazdy na nartach bądź na snowboardzie. Kolejną ważną kwestią jest ubiór, zapewniający ochronę przed zimnem i umożliwiającym swobodne poruszanie się np. na stoku. Należy chronić przed mrozem odkryte części ciała.

Przed wyjściem w góry warto wziąć ze sobą termos z gorącym napojem, kaloryczne pożywienie, mapę, naładowany telefon komórkowy oraz apteczkę. Każdą wyprawę w góry trzeba wcześniej zaplanować, ratownicy apelują również, aby przed wyjściem w góry poinformować bliskich o celu wędrówki oraz godzinie powrotu. Tę wiadomość warto pozostawić także w schronisku czy w hotelu, w którym przebywamy. Ratownicy radzą, by nie wyruszać w góry samemu.