Jens Stoltenberg: atak na Skripala wpisuje się w schemat postępowania Rosji

Szef NATO Jens Stoltenberg ocenił w czwartek, że atak na byłego oficera rosyjskiego wywiadu Siergieja Skripala wpisuje się w obserwowany od lat schemat postępowania Rosji. Jak zaznaczył, działanie takie nie powinno mieć miejsca w cywilizowanym świecie.

"Wielka Brytania nie jest sama. Jesteśmy gotowi do dostarczenia jej pomocy, jeśli się o nią zwróci" - zadeklarował sekretarz generalny Sojuszu Północnoatlantyckiego na konferencji prasowej w kwaterze głównej NATO w Brukseli.

"Schemat niebezpiecznych działań" Rosji

Podkreślił, że Skripal, jego córka, a także brytyjski policjant (który zjawił się na miejscu zdarzenia jako jeden z pierwszych funkcjonariuszy - PAP), zostali zatruci bojowym środkiem paraliżującym, rozwijanym przez Rosję. "Brytyjski rząd ocenił również, że było to użycie siły przez Rosję przeciw Wielkiej Brytanii. Wykorzystana do tego substancja jest jedną z najbardziej toksycznych, jakie kiedykolwiek opracowano" - wskazał szef NATO.

Ocenił, że atak z użyciem środka chemicznego wpisuje się w obserwowany od wielu lat "schemat niebezpiecznych działań" Rosji, którym NATO musi się przeciwstawić. Wymienił w tym kontekście rosyjską agresję wobec Ukrainy, wojnę z Gruzją w 2008 r., ingerowanie w sprawy państw bałkańskich czy Mołdawii.

Stoltenberg zapowiedział, że Sojusz będzie rozbudowywał swoje możliwości obronne, zarówno w odniesieniu do środków konwencjonalnych, jak i tych używanych w wojnie hybrydowej.

Zwrócił uwagę, że atak na Skripala to pierwszy przypadek użycia bojowego środka paraliżująco-drgawkowego na terytorium Sojuszu od chwili jego powołania w 1949 r. "Wszyscy sojusznicy zgodzili się, że atak był jednoznacznym złamaniem międzynarodowych norm i porozumień. To nie do przyjęcia i nie powinno mieć miejsca w cywilizowanym świecie" - oświadczył.

Obrona przed atakami z użyciem broni chemicznej

Szef NATO poinformował, że jeszcze w czwartek doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Wielkiej Brytanii Mark Sedwill przekaże członkom Sojuszu dalsze informacje w sprawie ataku. Stoltenberg spotka się też w poniedziałek z szefem brytyjskiej dyplomacji Borisem Johnsonem.

W środę sprawą zajęła się Rada Północnoatlantycka (główny organ decyzyjny Sojuszu), w ramach której państwa NATO zaoferowały Brytyjczykom pomoc w toczącym się śledztwie. Zwróciły się też z apelem do Rosji, by odpowiedziała na pytania Londynu co do próby otrucia Skripala.

Szef NATO zapowiedział, że w obliczu ostatnich wydarzeń Sojusz będzie rozbudowywać swoje możliwości obrony przed atakami z zastosowaniem broni chemicznej i biologicznej na terytorium krajów członkowskich. Zwrócił uwagę, że działania takie są już prowadzone, m.in. w centrum doskonalenia w Czechach. Oprócz tego NATO ma aktywniej stosować środki wywiadowcze, które pozwolą na odpowiednio wczesne rozpoznanie i ewentualne przeciwdziałanie użyciu tego rodzaju broni.

Jak mówił, zaniepokojenie wzbudzają też działania Rosji polegające na włączaniu w ćwiczenia wojskowe sprzętu, który może służyć do przenoszenia broni masowego rażenia i rozmywaniu granicy między takim sprzętem a bronią konwencjonalną. "NATO nie będzie przeciwstawiać czołgów czołgom, rakiet rakietom i dronów dronom. Nie damy się wciągnąć w wyścig zbrojeń. To ryzykowne, kosztowne i nie leży w niczyim interesie" - zastrzegł.

Raport NATO

W opublikowanym w czwartek dorocznym raporcie NATO przypomina się, że od czasu znacznego ochłodzenia stosunków między Sojuszem a Rosją po aneksji Krymu relacje te mają charakter dwutorowy. Z jednej strony jest to "odstraszanie i obrona", z drugiej próby podejmowania "systematycznego, zogniskowanego i znaczącego" dialogu.

Stosunki na poziomie niezbędnym do uniknięcia przypadkowych konfliktów utrzymywane są obecnie w ramach powołanej w 2002 Rady NATO-Rosja - wspólnego forum konsultacyjnego, w ramach którego obydwie strony powiadamiają się nawzajem o swoich najważniejszych działaniach.

W 2017 r. NATO i Rosja spotkały się w ramach Rady trzykrotnie - w marcu, czerwcu i październiku. Jak podkreśla się w raporcie, podczas każdego z tych spotkań przedstawiciele Sojuszu poruszali kwestię aneksji Krymu i konfliktu na wschodzie Ukrainy, apelując o pełne wprowadzenie w życie zapisów tzw. porozumień mińskich.

Ważnym punktem spotkań były też rozmowy o utrzymaniu przejrzystości działań o charakterze wojskowym, w tym manewrów, a także o walce z międzynarodowym terroryzmem i sytuacji w Afganistanie. Ponadto Stoltenberg spotkał się kilkakrotnie z ambasadorem Rosji przy NATO Aleksandrem Gruszką.

Skripal, były pułkownik rosyjskiego wywiadu wojskowego GRU, został w 2006 roku skazany na 13 lat więzienia za przekazywanie od lat 90. Brytyjczykom danych na temat działających w Europie rosyjskich agentów. W trakcie procesu przyznał się do postawionych mu zarzutów. W 2010 roku został ułaskawiony przez ówczesnego prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa i objęty dokonaną na lotnisku w Wiedniu wymianą czterech rosyjskich więźniów na 10 szpiegów przetrzymywanych przez amerykańskie Federalne Biuro Śledcze (FBI). Po przybyciu do Wielkiej Brytanii zamieszkał w Salisbury. To w tym mieście 4 marca doszło do próby otrucia Skripala i jego córki Julii.