Proces organizatorów zamachów z 11 września

Prokurator generalny i minister sprawiedliwości USA Eric Holder ogłosił w piątek, że pięciu terrorystów z Al-Kaidy, organizatorów ataku na USA 11 września 2001 r., w tym domniemany "mózg" tego spisku Chalid Szejk Mohammed, będzie miało proces przed zwykłym sądem w Nowym Jorku.

Dotychczas cała piątka, z głównym architektem zamachu Mohammadem na czele, miała być sądzona przed specjalnym trybunałem wojskowym w bazie USA Guantanamo na Kubie.

W trybunale w Guantanamo obowiązują standardy prawne dające większe prawdopodobieństwo uznania oskarżonych za winnych i surowego ich ukarania.

Holder poinformował natomiast, że przed trybunałem tym będzie odpowiadać innych pięciu terrorystów, w tym główny podejrzany o atak na amerykański okręt "USS Cole" w 2000 r.

Zapewnił on, że sprawa Mohammeda i jego czterech wspólników "będzie prowadzona energicznie" i że oskarżający ich prokuratorzy zażądają kary śmierci.

Minister przedstawił jednocześnie swoją decyzję jako przejaw "wiernego oddania sprawie praworządności", które "przyświeca narodowi amerykańskiemu od ponad 200 lat".

Trybunały wojskowe w Guantanamo, powołane przez administrację prezydenta George'a W. Busha, były od początku krytykowane przez obrońców praw człowieka jako naruszające normy demokracji i prawa międzynarodowego.

Prezydent Obama zapowiedział zamknięcie więzienia w Guatanamo do stycznia przyszłego roku i poparł organizowanie procesów przetrzymywanych tam terrorystów przed zwykłymi sądami w USA.

Najnowsza decyzja administracji wzbudziła jednak liczne głosy krytyczne.

Krytycy - prawnicy, niektóre rodziny ofiar ataku z 11 września i Republikanie - zwracają uwagę, że rozprawa zostanie wykorzystana przez oskarżonych do wygłaszania mów w duchu dżihadu.

Inni podkreślają, że adwokaci terrorystów będą mogli podważyć dowody przeciwko ich klientom, ponieważ niektóre zostały zdobyte z użyciem brutalnych metod przesłuchań, uznanych za tortury.

Na przykład zeznania Mohammeda uzyskano dopiero po poddaniu go wielokrotnie tzw. "waterboardingowi", czyli symulacji topienia przez wlewanie do ust wody po przywiązaniu głową w dół do deski.

Krytycy ostrzegają też, że proces, który - jak zapowiedział Holder - ma się odbyć na nowojorskim Manhattanie nieopodal miejsca, w którym stały wieżowce WTC zburzone w wyniku ataku, narazi miasto na zamachy terrorystyczne.

Prokurator generalny wyraził jednak przekonanie, że proces zakończy się sukcesem i władze zapewnią w Nowym Jorku odpowiednią ochronę.

– Na podstawie mojego długoletniego doświadczenia mogę zapewnić, że wynik procesu będzie sukcesem. Nie wydałbym upoważnienia do przeniesienia procesu do Nowego Jorku, gdybym nie wierzył, że będzie on udany – powiedział.

Wyraził też przekonanie, że władze zagwarantują pełne bezpieczeństwo w Nowym Jorku w czasie rozprawy.