Rocznica Katynia. Czy jutro poznamy konkrety?

W środę 24 marca w Moskwie zapadną konkretne decyzje dotyczące przebiegu uroczystości upamiętniających 70. rocznicę zbrodni katyńskiej. Jak dowiaduje się KAI w programie uroczystości przewidziano wmurowanie kamienia węgielnego pod cerkiew prawosławną, która powstanie na rosyjskiej części cmentarza-pomnika.

7 kwietnia w Katyniu spotkają się premierzy Tusk i Putin, zaś 10 kwietnia odbędą się główne uroczystości rocznicowe z udziałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Wiadomo już, że 7 kwietnia premierzy Polski i Rosji uczczą w Katyniu zarówno polskie, jak i rosyjskie ofiary zbrodni stalinowskich. Donald Tusk i Władimir Putin przejdą wspólnie do miejsca upamiętniającego ofiary represji stalinowskich pod krzyżem prawosławnym, złożą pod nim wieńce i wspólne przejdą na polski cmentarz wojenny.

Zarówno 7 i 10 kwietnia odbędą się modlitwy, prowadzone przez duchownych prawosławnych i katolickich. Nie wiadomo jeszcze, kto będzie reprezentował Kościoły. Jak wynika z informacji KAI, ze strony Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego będą to osobistości dość wysokiego szczebla.

- Dokonuje się forma ekumenicznego pojednania ze strony zarówno katolickiej jak i prawosławnej i to w tak symbolicznym miejscu jak cmentarz w Katyniu – ocenił w rozmowie z KAI ambasador tytularny RP w Moskwie Tomasz Turowski. Dodał, że uroczystości w Katyniu będą stanowić „gest politycznego zadośćuczynienia moralno etycznego i równocześnie gest bliskości chrześcijańskich Kościołów”.

Zdaniem polskiego dyplomaty, fakt wspólnego wystąpienia w Katyniu premierów Polski i Rosji jest wydarzeniem historycznym. „Jeden z rosyjskich analityków zauważył, że sam gest pochylenia się premierów Tuska i Putina nad grobami pomordowanych byłby bardzo wymownym sygnałem dla wszystkich, zwłaszcza dla Rodzin Katyńskich, którym należy się sprawiedliwość w formie etyczno-moralnego zadośćuczynienia” – relacjonuje ambasador.

- Ogrom krwi narodu rosyjskiego, tych którzy zginęli podczas represji rosyjskiej, ze strony Kościoła prawosławnego miesza się tam z krwią polską – zwraca uwagę Turowski. – To jest testament dla przyszłych pokoleń polskich i rosyjskich, żeby krew przelana poprzez tych samych katów, poprzez tych, którzy wykonywali wyroki i na swoich współobywatelach i na Polakach - była zaczynem realnej przyjaźni i realnego pojednania między Polska i Rosją – dodał.

Turowski zwraca uwagę, że nie do przecenienia jest rola, jaką w wymiarze pojednania narodów pełni obecnie Rosyjski Kościół Prawosławny, a zwłaszcza Cyryl I, patriarcha Moskwy i Wszechrusi. „To osobowość charyzmatyczna” – ocenia polski dyplomata.

Szef Wydziału Politycznego ambasady RP w Moskwie zwraca uwagę, iż od momentu kiedy przed rokiem Cyryl przejął tron patriarszy, Rosyjski Kościół Prawosławny regularnie wynosi na ołtarze postaci prawosławnych kapłanów - męczenników okresu zbrodni stalinowskich. „Nurt rozliczenia ze zbrodniami stalinowskimi jest przez patriarchę realizowany bardzo konsekwentnie i przekłada się na stosunek do polskich ofiar Katynia” – ocenia ambasador.

Pytany o komentarz do słów bp. Stanisława Budzika, który nie wykluczył, iż w tym roku patriarcha Cyryl złoży wizytę w Polsce, ambasador Turowski odparł: „Gdyby do tego doszło, mielibyśmy do czynienia z wielkim wydarzeniem historycznym, zarówno w wymiarze międzypaństwowym jak i w relacjach pomiędzy Kościołami”.

Główne uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej odbędą się 10 kwietnia. Weźmie w nich udział prezydent RP Lech Kaczyński, Rodziny Katyńskie kombatanci i harcerze. „Będzie to swoista sztafeta pokoleń, bo przyjedzie polska młodzież ze swoim prezydentem” – zwraca uwagę Tomasz Turowski.

Szczegółowy program obydwu uroczystości jest w trakcie opracowywania. Jutro przyjedzie do Moskwy grupa przygotowawcza na czele z min. Andrzejem Przewoźnikiem, sekretarzem generalnym Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. 24 marca na terenie cmentarza wojennego w Katyniu członkowie tej grupy spotkają się ze swoimi rosyjskimi odpowiednikami.

- Jedziemy na uzgodnienia dwustronne, dotyczące szczegółów technicznych związanych z uroczystościami" - poinformował Przewoźnik zastrzegając, że dziś tylko tyle może na ten temat powiedzieć.

Przewoźnik zaznaczył, że dwustronne ustalenia będą dotyczyć zarówno uroczystości 7 kwietnia z udziałem premiera Polski Donalda Tuska i szefa rosyjskiego rządu Władimira Putina, jak i uroczystości 10 kwietnia z udziałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Z informacji uzyskanych wcześniej przez PAP wynika, że scenariusz spotkania premierów Polski i Rosji przewiduje m.in. rozmowy Tuska i Putina w Smoleńsku i ich spotkanie z grupą ds. trudnych, a następnie wspólną wizytę na polskim cmentarzu wojennym w Lesie Katyńskim. Tam obaj premierzy oddadzą hołd polskim oficerom zamordowanym przez NKWD oraz tym Rosjanom, którzy na terenie Lasu Katyńskiego padli ofiarą zbrodni stalinowskich w ramach tzw. Wielkiej Czystki w latach 30.

Uroczystości 10 kwietnia, z udziałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego odbędą się wyłącznie w Lesie Katyńskim. Rozpoczną się przed południem. Uczestniczyć w nich będzie ponad 200-osobowa grupa rodzin ofiar katyńskich. Uroczystość rozpocznie się od modlitw przy krzyżu prawosławnym, gdzie są upamiętnieni obywatele sowieccy. Następnie na cmentarzu polskim będzie odprawiona msza św. i modlitwy ekumeniczne oraz zostanie oddany hołd ofiarom Katynia, m.in. przez złożenie wieńców i zapalenie zniczy.