Wystawa o rodzinie Ulmów w Kanadzie

Wystawa o małopolskiej rodzinie Ulmów z Markowej, zamordowanej przez Niemców za pomoc Żydom, prezentowana będzie w październiku w Kanadzie na Uniwersytecie Ottawskim - poinformował w czwartek PAP autor wystawy Mateusz Szpytma z krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Wystawa "Samarytanie z Markowej. Ulmowie - Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom" będzie częścią tegorocznego Miesiąca Edukacji o Holokauście w Ottawie.

24 marca 1944 roku w Markowej (Podkarpacie) niemieccy żandarmi zamordowali za ukrywanie Żydów Józefa Ulmę, jego będącą w ostatnim miesiącu ciąży żonę Wiktorię oraz szóstkę ich dzieci. Zamordowali także ośmioro ukrywających się Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów.

Wystawa "Samarytanie z Markowej", która po raz pierwszy została zaprezentowana 24 marca 2010 r. w Warszawie (następnie w wielu miejscach w Polsce oraz w Monachium) jest wspólnym dziełem Instytutu Pamięci Narodowej, Centralnej Biblioteki Rolniczej, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Narodowego Centrum Kultury. Projekt graficzny opracował Dominik Wasilewski z CBR.

"Ponieważ pamięć ludzka szybko się zaciera, deformuje, a dodatkowo w niewielkim stopniu dociera do młodego pokolenia, istnieje konieczność ciągłego przypominania pozytywnych postaw bohaterów naszej polskiej historii" - podkreślają twórcy wystawy.

Ulmowie zostali uhonorowani medalami "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata". W sierpniu 2003 r. rozpoczął się na szczeblu diecezjalnym ich proces beatyfikacyjny. Społeczność Markowej uczciła ich pamięć 24 marca 2004 r. uroczystą Mszą Świętą i odsłonięciem pomnika z napisem: "Ratując życie innych, złożyli w ofierze własne. Józef Ulma, jego żona, Wiktoria oraz ich dzieci: Stasia, Basia, Władziu, Franuś, Antoś, Marysia, Nienarodzone. Ukrywając ośmiu starszych braci w wierze, Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów, zginęli wraz z nimi w Markowej 24 III 1944 r. z rąk niemieckiej żandarmerii. Niech ich ofiara będzie wezwaniem do szacunku i okazywania miłości każdemu człowiekowi! Byli synami i córkami tej ziemi, pozostają w naszym sercu".

Według Szpytmy, w liczącej ok. 4,5 tys. mieszkańców Markowej przed II wojną światową żyło ok. 120 Żydów. Większość z nich zginęła prawdopodobnie w obozie zagłady w Bełżcu. W Markowej w chłopskich domach okupację przeżyło 20 Żydów.

W ciągu półtora roku w Markowej powstanie Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej. 30 września przekazany został plac budowy firmie Skanska, która wybuduje obiekt. Koszt powstania muzeum to prawie 5,6 mln zł; inwestycja będzie sfinansowana z budżetu województwa podkarpackiego oraz budżetu państwa. Muzeum w Markowej będzie pierwszą placówką w Polsce upamiętniającą Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej.

Wystawa "Samarytanie z Markowej. Ulmowie - Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom", prezentowana będzie od 4 do 24 października 2013 r. na Uniwersytecie Ottawskim. Podczas otwarcia wprowadzenie wygłosi autor wystawy Mateusz Szpytma, zaprezentowany także zostanie film "Cena Życia" w reżyserii ks. Andrzeja Baczyńskiego.