Ks. Tomáš Halík Człowiekiem Pojednania

Żydzi i chrześcijanie powinni dawać wspólne świadectwo współczesnemu światu, szukać iskry Bożej prawdy, aby nie zadusił jej popiół duchowej obojętności – mówił ks. prof. Tomáš Halík 15 stycznia w Warszawie. W synagodze Nożyków wybitny czeski duszpasterz, pisarz i wykładowca został nagrodzony tytułem Człowieka Pojednania przyznawanym przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów.

Uroczystość rozpoczęła się od hawdali – uroczystego zakończenia szabatu, któremu przewodniczył naczelny rabin Polski Michael Schudrich.

W krótkiej laudacji Stanisław Krajewski, przewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, przypomniał o zaangażowaniu laureata w dialog ekumeniczny i międzyreligijny. Mówił o jego modelu religijności, w którym pogłębianie wiary idzie w parze z myśleniem współczesnego człowieka, religijność nie obraża się na nowoczesność, zaś kryzys współczesnej wiary uważa za szansę na jej pogłębienie. Krajewski przypomniał, że ks. Halik, który przeszedł drogę od ateizmu do religijnego zaangażowania, daleki jest od radykalizmu neofity. Boga uważa za tajemnicę, co zbliża go do żydów i wraz z nimi szuka sensu pozostając wiernym własnej tradycji. Judaizm uważa za ważny punkt odniesienia własnej wiary, zaś pamięć żydowską za święty składnik własnej pamięci.

W wykładzie poświęconym doświadczeniu pojednanej różnorodności ks. Halik mówił o wspólnej historii chrześcijan i żydów. W Ewangelii św. Jana Apostołowie zatrzasnęli drzwi w obawie przed żydami, ale w późniejszych wiekach to Żydzi mieli powody do obaw przed chrześcijanami, a obie wspólnoty podzielił mur. Ks. Halik stwierdził, że chrześcijanie nie uciekną od pytania, czy antysemityzm, który doprowadził do tragedii Szoah nie był możliwy, gdyż przez stulecia szerzył się antyjudaizm.

Obecnie mury gett zostały zburzone, do czego w dużym stopniu przyczynił się Jan Paweł II, a naród żydowski pokazuje światu rany po Szoah. Nastąpiła zmiana relacji między żydami i chrześcijanami, a słowa „pokój”, „zbawienie” i „przebaczenie” nabierają nowego znaczenia. – Teologia Szoah w znaczący sposób wpłynęła na moją teologię – wyznał ks. Halik. Stwierdził, że trzeba jednak zejść z krzyża. Judaizm nie jest wyłącznie religią Holokastu, a święta historia Izraela nie może być sprowadzona do traumy przeszłości. Zdaniem ks. Halika przed chrześcijanami i żydami stoi dziś wspólne zadanie – ofiarować doświadczenie różnorodności w zsekularyzowanym świecie unikając niebezpieczeństwa fundamentalizmu. Mają oni wspólne zadanie – naprawiania świata, wspólnie pielgrzymują, a pielgrzymi powinni sobie wzajemnie pomagać. Powinni szukać iskry Bożej prawdy aby nie zadusił jej popiół duchowej obojętności.

Zwracając się do członków Rady, która przyznała mu tytuł Człowieka Pojednania, ks. Halik stwierdził, że to wyróżnienie nie jest kolejnym nagrodą, z powodu której może poczuć się bogatym, a że ma wrażenie, iż dostał nowe imię, określające jego misję. Przed nim jeszcze jest droga do pokonania, ale ma nadzieję, że gdy dojdzie do mety i otrzyma biały kamień zwycięzcy z nowym imieniem, będzie ono brzmiało właśnie tak, więc czuje się zobowiązany, a otuchy dodaje mu fakt, że otrzymuje go w miejscu, w którym Bóg jest wzywany z pokorą.

Na uroczystości wręczenia tytułu Człowieka Pojednania byli obecny naczelny rabin Polski Michael Schudrich, przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich Piotr Kadlcik, emerytowany bp Kościoła ewangelicko-reformowanego Zdzisław Tranda. Kardynała Kazimierza Nycza reprezentował ks. Andrzej Tulej.

Tomáš Halík, urodzony w Pradze, studiował socjologię i filozofię, psychologię kliniczną oraz teologię. Pracował jako psychoterapeuta. Uczestniczył w ruchu odnowy w okresie Praskiej Wiosny. W 1978 został tajnie wyświęcony na księdza katolickiego, był czynny w opozycyjnych środowiskach intelektualnych oraz w inicjatywach ekumenicznych.

Od 1990 jest rektorem kościoła akademickiego w Pradze, prezydentem Czeskiej Akademii Chrześcijańskiej, od 1997 profesorem Uniwersytetu Karola.

Jego książki ukazały się także w językach niemieckim, włoskim, hiszpańskim, angielskim i polskim. Po polsku wydano ostatnio m.in. „Dotknij ran” i „Drzewo ma jeszcze nadzieję. Kryzys jako szansa”. Niedługo ukaże się „Przenikanie światów” – książka związana z cyklem 18 filmów o religiach świata, które zostały pokazane w kanale Religia.tv.

Ks. Halík uczy wiary pogłębionej, nie patrzy z góry na ateistów, nie obraża się na nowoczesność – podkreślają inicjatorzy nagrody Człowiek Pojednania. Podkreślają też, że zawarte w pismach ks. Halíka wzmianki o religii żydowskiej są zawsze trafne i wykazują głębokie zrozumienie judaizmu, który traktuje jako ważny punkt odniesienia swojej wiary.

Polska Rada Chrześcijan i Żydów powstała w 1989 r. Jej celem jest przyczynianie się do wzajemnego poznawania się i zrozumienia chrześcijan i Żydów, przezwyciężania stereotypów i pogłębiania kontaktów międzyreligijnych.

Od 1992 r. Rada przyznaje corocznie honorowy tytuł Człowieka Pojednania. Przyznawany jest on osobom spoza Polski, które są szczególnie zasłużone dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego w Polsce, w uznaniu ich wyjątkowego wkładu w dzieło zbliżenia, lepszego poznania i pojednania chrześcijan i Żydów w Polsce.

Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się m.in. Jan Nowak-Jeziorański, Jerzy Kluger, oraz rabini: Irving Greenberg z USA i Alon Goshen-Gottsteinz Izraela.

Obecnie przewodniczącymi Rady są prof. Stanisław Krajewski i o. Wiesław Dawidowski, augustianin.