Jakie znaczenie mają ludzkie uczucia?

Uczucia skłaniają człowieka do działania lub go od niego odwodzą. Podstawowym uczuciem człowieka jest miłość, wywołana upodobaniem dobra. Dzięki niej człowiek pragnie osiągnąć dobro i ma nadzieję na jego uzyskanie. Osiąganiu dobra zawsze towarzyszy uczucie przyjemności i radości. Natomiast w przypadku czynienia zła doświadcza smutku lub gniewu.

► KKK 1762: Osoba ludzka dąży do szczęścia przez swoje świadome czyny; uczucia bądź doznania, jakich doświadcza, mogą ją do tego uzdalniać lub się do tego przyczyniać.

► KKK 1763: Pojęcie "uczucia" należy do dziedzictwa chrześcijańskiego. Doznania lub uczucia oznaczają emocje lub poruszenia wrażliwości, które skłaniają do działania lub niedziałania, zgodnie z tym, co jest odczuwane lub wyobrażane jako dobre lub złe.

► KKK 1764: Uczucia są naturalnymi składnikami psychiki ludzkiej, stanowią obszar przejściowy i zapewniają więź między życiem zmysłowym a życiem ducha. Nasz Pan wskazuje na serce człowieka jako na źródło, z którego wypływają uczucia.

► KKK 1765: Człowiek posiada wiele uczuć. Najbardziej podstawowym uczuciem jest miłość spowodowana upodobaniem do dobra. Miłość wywołuje pragnienie nieobecnego dobra i nadzieję na jego uzyskanie. Pragnienie to kończy się przyjemnością i radością z posiadanego dobra. Bojaźń przed złem wywołuje nienawiść, wstręt i lęk przed złem przyszłym. Bojaźń ta kończy się smutkiem z powodu istniejącego zła lub gniewem, który się mu sprzeciwia.

► KKK 1766: "Kochać znaczy chcieć dla kogoś dobra" (św. Tomasz z Akwinu). Wszystkie inne uczucia mają swoje źródło w tym pierwotnym poruszeniu serca człowieka ku dobru. Jedynie dobro jest miłowane. "Uczucia są złe, gdy miłość jest zła; dobre, gdy miłość jest dobra" (św. Augustyn).

II. Uczucia i życie moralne

► KKK 1767: Uczucia same w sobie nie są ani dobre, ani złe. Nabierają one wartości moralnej w takiej mierze, w jakiej faktycznie zależą od rozumu i od woli. Uczucia nazywane są dobrowolnymi albo dlatego, że nakazuje je wola, albo dlatego, że ich nie zabrania. Doskonałość dobra moralnego lub ludzkiego wymaga, by rozum kierował uczuciami.

► KKK 1768: Wzniosłe uczucia nie decydują ani o moralności, ani o świętości osób; stanowią niewyczerpany zasób wyobrażeń i odczuć, w których wyraża się życie moralne. Uczucia są moralnie dobre, gdy przyczyniają się do dobrego działania; w przeciwnym razie - są moralnie złe. Prawa wola podporządkowuje dobru i szczęściu poruszenia zmysłowe, które uznaje za swoje. Zła wola ulega nieuporządkowanym uczuciom i potęguje je. Emocje i doznania mogą być przekształcone w cnoty lub zniekształcone w wady.

► KKK 1769: W życiu chrześcijańskim sam Duch Święty wypełnia swoje dzieło, pobudzając całość bytu człowieka, wraz z jego cierpieniami, obawami, smutkami, jak to jawi się w agonii i męce Pana. W Chrystusie uczucia ludzkie mogą otrzymać swoje spełnienie w miłości i Boskim szczęściu.

► KKK 1770: Doskonałość moralna polega na tym, aby człowieka kierowała do dobra nie tylko wola, lecz także jego dążenie zmysłowe zgodnie ze słowami psalmu: "Moje serce i ciało radośnie wołają do Boga żywego" (Ps 84, 3).

Czytaj więcej w: "Taka jest wiara Kościoła", s. 129-130

Uczucia same w sobie są moralnie obojętne. Stają się dobre wówczas, gdy przyczyniają się do czynienia dobra. Natomiast gdy wywołują złe postępowanie, można o nich mówić, że stają się złe. uczucia mogą zatem przekształcać się w cnoty lub wady moralne człowieka.