Agato (Agaton)

Jest to imię pochodzenia greckiego: Agathós, od przymiotnika agathós, agath- 'dobry, dobra'. Końcowe -n wywodzi się z łacińskich przypadków zależnych: Agatho, -onis, podobnie jak Otto, -onis.

W Polsce nosił je Agaton Giller (1831-1887), członek Rządu Narodowego w 1863 r., działacz polityczny, pisarz i historyk. Ponadto występowało jako imię zakonne.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Agathon, Agatho, gr. Agathos, ang. Agatho, fr., niem. Agathon, ros. Agafon, wł. Agatone.

Święci, którzy nosili to imię, pojawiają się w literaturze hagiograficznej dość często. Martyrologium Hieronimiańskie wylicza pięciu, którzy występowali grupowo z innymi męczennikami (9 i 14 lutego, 26 czerwca, 3 lipca i 7 grudnia). Wiele o nich powiedzieć nie potrafimy (zob. LThK 1 (1957), 185 i tam cyt.). Bardziej znanymi są natomiast:

Agaton, pustelnik egipski. Synaksaria koptyjskie wspominały go 11 września, natomiast w martyrologiach zachodnich pojawiał się pod dniami 9 lipca lub 21 października. Vitae Patrum, które o nim opowiadają, zwą go seniorem wśród wielkich Ojców, najgodniejszym wzmianki przez wzgląd na pokorę i cierpliwość. Żył zapewne pod koniec IV stulecia. Kiedy św. Arseniusz przybył około 390 r. na pustynię, Agaton miał już uczniów. Inne o nim anegdoty znajdujemy w Apothegmata patrum.

Agaton, papież. Pochodził z Sycylii. Na stolicę Piotrową wstąpił w czerwcu 678 r. W 680 odbył na Lateranie synod, który potępił monoteletyzm. Na szóstym soborze powszechnym w Konstantynopolu (680-681), na który wysłał legatów, czytano jego list. Do niego też jako pierwszy z biskupów angielskich apelował przeciw swemu metropolicie Wilfryd, biskup Yorku. Agaton zmarł 10 stycznia 681 r.