Aureliusz

O pochodzeniu imienia mówiło się powyżej (AURELIAN). Z historii starożytnej znany jest cesarz Marek Aureli, czyli Aureliusz.

W Polsce Aureliusz używane było sporadycznie. Należy zresztą przypomnieć, że u nas łacińskie imiona i nazwiska na -ius przyswajane były z pominięciem końcówki i odmieniały się jak przymiotniki, np. Aureli, -ego, albo zastępowano łac. -ius polskim -iusz, np. Aureliusz, Aureliusza.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Aurelius, fr. Aurele, Aureille, niem. Aurelius, hiszp. i wł. Aurelio.

W starych martyrologiach i synaksariach odnaleźć można dziewięciu świętych, oznaczonych tym imieniem. Niektórzy z nich należą do grup męczenników, traconych lub skazywanych w czasie tego samego prześladowania. Inni nie wyłaniają się dostatecznie jasno z pomroki zamierzchłych czasów. Nieraz nierozstrzygniętą pozostaje też kwestia, czy niektóre wzmianki nie dotyczą tych samych postaci, wspominanych już przedtem w innym miejscu. Przykładowo przedstawimy tu tedy dwa wspomnienia:

Aureliusz, męczennik z 26 kwietnia. Wspominany jest w kilku, i to najstarszych rękopisach Martyrologium Hieronimiańskiego. Badacze tego cennego zabytku piśmiennictwa hagiograficznego sądzą, że znalazł się pod tą datą omyłkowo, na skutek błędów przepisywaczy, ale nie wypowiedzieli na ten temat ostatniego słowa. Fakt, że znalazł się w towarzystwie św. Cyryla, męczennika z Axiopolis, i że ten męczennik miał sześciu nie wymienionych gdzie indziej towarzyszy (ale imiona trzech są do -wyłowienia- z dalszej analizy Martyrologium), nie pozwala nam na wykluczenie przypuszczenia, że był rzeczywiście umęczony ze św. Cyrylem, którego czczono potem najbardziej, tak że usunął w cień innych. Aureliusz byłby tedy związany ze starożytnym Axioplis, do którego chrześcijaństwo dotarło stosunkowo bardzo wcześnie. Ruiny tego miasta znajdują się na terenie dzisiejszej Dobrudży, w pobliżu mostu na Dunaju i niedaleko miejscowości Černavoda oraz dawnej fortecy (dziś Rasova), która ongiś miała nazwę zapożyczoną właśnie od św. Cyryla.

Aureliusz, biskup z Armenii. Nie zdołano zidentyfikować jego biskupiej stolicy: civitatis Riditionis episcopus. Miał u siebie gościć wygnanego z Mediolanu biskupa Dionizego. Śmiertelne szczątki swego przyjaciela przywiózł rzekomo do Mediolanu, gdzie sam zakończył życie (475), uczczony po śmierci nagrobnym napisem. Bodajże ten właśnie napis stał się podstawą dla anonimowego życiorysu z IX w., który obfituje w nieścisłości. Życiorys napisany przez opata Willirama (XI w.), oparty na poprzednim, związany jest z nowym ośrodkiem kultu Aureliusza, z opactwem Hirsau we Wirtembergii, dokąd miano przenieść relikwie Aureliusza. Święto obchodzi się 9 października lub (dawniej) 13 września.