Beniamin

Męskie imię hebrajskie: Ben-jamin 'syn prawicy'. Imię to nosił dwunasty syn Jakuba i Racheli (Rdz 35, 18). Według przekazu biblijnego Rachela chciała nazwać urodzone dziecko Ben-oni 'syn mojej boleści', ale Jakub zamienił je na Ben-jamin 'syn prawicy'.

Do Polski imię to przyszło z chrześcijaństwem i przejęto je jako Bienijamin. Z biegiem czasu chrześcijanie przestali używać imienia Beniamin (pozostało nadal wśród polskich Żydów). W języku polskim istnieje słowo beniaminek używane w stosunku do najmłodszych synów w rodzinie czy najmłodszych członków jakiegoś zespołu.

Od imienia Bienijamin były zdrobnienia: Bieniak i Bieniaszek, które mieszano ze zdrobnieniami od imienia Benedykt. Wymowa z twardym -b (a więc Beniamin) wystąpiła w XVII w. w związku z latynizacją imion, którą od tego czasu obserwujemy.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Beniaminus, ang., fr., niem. Benjamin, ros. Wenijamin.

Repertoria hagiograficzne wyliczają dziewięciu świętych, noszących to biblijne imię. Mało są znani. Jedni ledwo wyłaniają się z poplątanych zapisów martyrologicznych, inni natomiast są z liczby męczenników wyliczanych gromadnie. Wiemy, że gdy ginęli za wiarę razem, w większej liczbie, nawet współcześni nie zawsze znali dzieje każdego z nich. Z tych właśnie powodów przedstawimy tu wyłącznie jednego, stosunkowo dobrze rozpoznanego, poprzedzimy go zaś informacją o postaci biblijnej:

Beniamin, syn Jakuba. Był ostatnim z synów patriarchy, jedynym, który urodził się na terenie Palestyny. Konając przy jego urodzeniu, Rachela chciała, by go nazwano -Synem mojej boleści-, ale ojciec zmienił potem wydźwięk imienia na bardziej pozytywny. Żywił dla niego uczucia szczególne. Gdy w czasie głodu zmuszony był wysłać synów po żywność do Egiptu, jego jednego zachował przy sobie. Potem musiał się zgodzić na żądanie nie rozpoznanego Józefa, podówczas wezyra egipskiego, i pozwolić na to, aby Beniamin pojechał z braćmi. Został wtedy oskarżony o kradzież, ale na szczęście Józef dał się poznać i rzucając się w objęcia braci, najpierw uściskał najmłodszego. Jego też najhojniej obdarował. Tyle Księga Rodzaju (35, 18; 42-46). Jeśli nie liczyć wykazów jego dzieci (Rdz 46, 21; Lb 26, 38-40 itd.), Beniamina już potem w Biblii nie spotykamy, a proroctwo, w którym jest wymieniony (Rdz 49, 27), dotyczy nie jego osoby, ale pokolenia Beniamitów. Widnieje też na ich tablicach genealogicznych. Stawszy się ojcem rodu, który w dziejach Izraela odegrał wielką rolę, sam się już na dziejowej scenie nie ukazywał. Mimo to Grecy wpisali go do swych synaksariów i wspominali w dniu 19 grudnia.

Beniamin, męczennik perski, był diakonem biskupa Abdasa. Ofiarą prześladowania stał się za panowania Jezdegerda I i jego następcy Bahrama V Gora, a więc najpewniej w latach 420-422. Gdy prześladowanie wybuchło i zaczęły padać pierwsze jego ofiary, Beniamin dostał się do więzienia. Przecierpiał w nim dwa lata. Wypuszczono go na interwencję posła bizantyjskiego albo raczej dzięki zaprzestaniu prześladowań, zagwarantowanemu układem pokojowym z cesarzem. Przy zwolnieniu z więzienia zobowiązano Beniamina do tego, by nie uprawiał w przyszłości jakiegokolwiek apostołowania. Wkrótce jednak na skutek tego, że owego zalecenia nie przestrzegał lub raczej wskutek zmiany polityki władcy wobec chrześcijan - Beniamin został po raz drugi uwięziony, następnie zaś torturowany, w końcu ścięty. Prześladowania, których padł ofiarą, opisali nam historycy greccy. Istnieje także ormiańska Passio, która opowiada o nim i Abdasie. Pamiątkę Beniamina synaksaria umieszczały pod rozmaitymi datami. Najczęstszym i stosunkowo najpewniejszym jest termin 31 marca i ten też przyjmuje nowe Martyrologium Rzymskie.