Elian

Jest to rzymskie cognomen przejęte z greki. Aelianus to 'należący do Aeliusa, syn Aeliusa'. Z kolei Aelius jest imieniem o niepewnej etymologii. Być może, jest ono związane znaczeniowo ze słowem greckim allos, co przejęte zostało do łaciny jako alius 'drugi, inny'. Ale można też to imię łączyć z greckim słowem helios 'słońce' pisanym: halios, haelius. Nagłosowe h- jako przydech zanikło, stąd postać Aelius. W dziejach starożytnych znany jest Klaudios Aelianos (łac. Claudius Aelianus).

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Aelianus, Elianus, gr. Aelianos.

Bibliotheca Sanctorum, najobszerniejszy i najbardziej kompletny ze współczesnych zbiór hagiograficzny (ale świeżo znów modyfikowany i... uzupełniany), odnotowała czterech świętych pod tym imieniem. Trzej z nich albo byli bardzo mało znani, albo należeli do grup męczenników, wspominanych zbiorowo. Pozostaje czwarty:

Elian z Filadelfii (Amanu) w Arabii. Znamy go z gruzińskiej Passio, która ostała się dzięki dwom rękopisom, zachowanym w Tyflisie i Oksfordzie. Natomiast w kalendarzu gruzińsko-palestyńskim widnieje pod dniem 10 sierpnia lub 28 listopada. Zginął w czasie prześladowań za panowania Dioklecjana, gdy w Arabii zarządcą był Maksym. Uwięziwszy Eliana, zażądał on, by na publicznym placu złożył hołd Kronosowi. Gdy wyznawca odmówił, skazał go na śmierć. Chrześcijanie mieli wówczas jego ciało ukryć w jakiejś grocie pod miastem.

Passio opublikowana została (także w przekładzie łacińskim) w An. Boll. 79 (1961), 412-446 (G. Garitte). Inne w Bibl. Ss. 4 (1964), 1059 n.