Fileasz

Imię pochodzenia greckiego, właściwie spieszczenie imienia skróconego pochodzącego z dwuczłonowych imion złożonych z pierwszym elementem fil-, np. Filumen, Filip, Filadelfos, Filoteus itp. od czasownika phile- 'kocham'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Fileas, Phileas, gr. Philéas

Dwóch świętych uświetniało to imię. Z nich zaś bardziej znanym i bardziej sławnym stał się niewątpliwie

Fileasz, biskup z Thmuis, i Filoromus, męczennicy. Wiadomości o nich zawierają trzy źródła: Euzebiusz (VIII, 10), Hieronim (De viris illustribus 78) oraz akta procesu, zredagowane współcześnie i przechowane na słynnym papirusie Bodmer XX. Był Fileasz synem możnej rodziny, a potem dość wysokim urzędnikiem. Biskupem w Thmuis (w półn.-wschodniej części delty Nilu) został w czasie, gdy rozgorzało prześladowanie Dioklecjańskie. Na polecenie prefekta Kulcjana aresztowano go razem z innymi biskupami. Nie uległ ani naciskom rodziny, ani perswazjom zarządcy, ani namowom jednego z dawnych współpracowników na urzędzie. Ten ostatni, Filoromus, pozwolił mu się przekonać i sam przylgnął do wiary. Zginęli razem, ścięci w dniu 4 lutego 306 r. W tym też dniu widnieją w Martyrologium Rzymskim.