Herakliusz

Imię pochodzenia greckiego, utworzone od imienia mitycznego herosa Heraklesa. H-ráklios to 'poświęcony Heraklesowi, należący do Heraklesa'. Grecką postać imienia zlatynizowano zgodnie z zasadą, że gr. -ios odpowiada łac. -ius. Zlatynizowana postać imienia Heraclius występowała bardzo rzadko w Polsce. Nosił to imię Stanisław Herakliusz Lubomirski (1642-1702), marszałek wielki koronny, poeta, pisarz, tłumacz.

Odpowiedniki obcojęz.: łac., ang. Heraclius, gr. H-rákleios, H-ráklios, fr. Héraclius, Héraclien, hiszp. Heraclio, niem. Heracklius, ros. Iraklij, ukr. Iraklij, węg. Heraklios, wł. Eraclio.

W samym Martyrologium Rzymskim odnajdujemy sześciu świętych, którzy nosili, a poniekąd także rozsławiali to imię. Drugie tyle spotykamy w innych zapisach hagiograficznych. Niemal wszyscy kryją się w mrokach dalekiej przeszłości i ze zwięzłych, ułamkowych lub wprost zniekształconych zapisów martyrologicznych nie wyłaniają się z dostateczną wyrazistością. Z tego też względu nie poświęcimy im zbyt wiele miejsca. Niech za wszystko wystarczą dwie noty o tych, którzy mogą służyć jako przykład zagadnień hagiograficznych trudnych, wymykających się jakiejkolwiek dociekliwości. O trzecim wspomnimy mówiąc o męczennikach z SEBASTY.

Herakliusz i Paweł, męczennicy z Bitynii. W najstarszym z martyrologiów, tzn. w zwięzłym Breviarium Syriacum, spotykamy pod dniem 18 maja wzmiankę o męczennikach, którzy zginęli za wiarę w Bitynii. Martyrologium Hieronimiańskie uważało ich za męczenników z Mezji. Grecy natomiast wspominali ich w dniu 15 maja i wiązali z Atenami. Usuardus wreszcie, przekręciwszy imię (Heradius) i dodawszy innych, poszedł za Martyrologium Hieronimiańskim, ale męczenników umieścił pod dniem 17 maja. Martyrologium Rzymskie powieliło ten błąd. W tym wszystkim najrzetelniejszy wydaje się zapis pierwszy, najstarszy. Nie mówi nam jednak nic o rodzaju, czasie i osobach wyznawców.

Herakliusz, biskup Sens. Na listach biskupów tego miasta widnieje jako czternasty. Żył więc i działał pod koniec V lub na początku VI stulecia. Pod miastem istniał potem kościół nazywany jego imieniem. W nim niewątpliwie był pochowany. Kościół uległ w r. 1032 zniszczeniu. Świętego wspominano 8 lub 9 czerwca. Jego późna Vita nie przedstawia wartości.