Korneliusz

Jest to imię pochodzenia łacińskiego, wywodzące się z pierwotnego nomen gentilicium Cornelius (gens Cornelia). Nazwa rodu Cornelia pochodzi od nazwy pola Corne w Tusculum. Obok imienia Klaudiusz (Claudius) było to jedno z popularniejszych imion rzymskich. Pierwotnie występowało tylko wśród patry cjuszów, później przedostało się do warstw niższych.

W Polsce imię występuje w formach: Kornel, Korneli i Korneliusz. Nosili je znani pisarze: Kornel Ujejski i Kornel Makuszyński.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Cornelius, ang., niem. Cornelius, fr. Corneille, ros. Kornilij, wł. Cornelio.

Święci, którzy nosili to starożytne imię, nie są zbyt liczni. W wykazach odnajdujemy siedmiu. Tu przedstawimy przede wszystkim tego, który znaczeniem historycznym i rozmiarami oddawanej mu czci wysuwa się na miejsce pierwsze; dodamy jednakże sylwetkę przedstawiciela czasów znacznie późniejszych.

Korneliusz, papież. Był zrazu kapłanem rzymskim. Wedle św. Cypriana, który zdecydowanie opowiadał się za legalnością jego wyboru, przeszedł wszystkie stopnie posługi duchownej. Gdy po śmierci św. Fabiana (250), umęczonego z rozkazu Decjusza, na stolicy Piotrowej trwał przeciągający się wakans, większość kleru obrała biskupem rzymskim Korneliusza. Inne było zdanie ruchliwej mniejszości, która wysunęła na tę godność ambitnego kapłana Nowacjana. Rozłam miał nie tylko wyraźny posmak schizmy. Był równocześnie rozbiciem o podłożu doktrynalnym i dyscyplinarnym. Chodziło o tzw. lapsi, czyli tych chrześcijan, którzy w czasie prześladowania zaparli się wiary, a potem żałując swej słabości, chcieli powrócić do Kościoła. Korneliusz opowiadał się za udzieleniem im tej możności, gdy tymczasem zdolny działacz i pisarz, jakim był Nowacjan, ostro występował przeciw takiej łagodności, żądając tego, by nawet na łożu śmierci odmawiać upadłym pojednania. Świadectwem polemiki, która odbiła się echem niemal w całym ówczesnym chrześcijaństwie, a zwłaszcza w Aleksandrii i Kartaginie, są m.in. trzy zachowane listy papieża oraz drobne ślady innych listów, które zaginęły. Posiadamy również osiem listów św. Cypriana, adresowanych do Korneliusza. Gdy za cesarza Gallusa prześladowanie rozgorzało od nowa, Korneliusz skazany został na wygnanie do Centumcellae (Civitavecchia), gdzie wkrótce potem zmarł (253). Pod koniec III stulecia ciało jego sprowadzono do Rzymu i pochowano w Katakumbach Kaliksta. Papież Damazy przyozdobił jego nagrobek odpowiednim napisem. Imię Korneliusza weszło też do kanonu mszy. Nie jedyne to wyrazy czci oddawanej świętemu papieżowi. Roztaczając coraz to szersze kręgi, cześć ta z czasem skupiła się w miejscowościach szczyczących się posiadaniem jego relikwii: w opactwie St.-Corneille-de-Compi-gne we Francji oraz w Kornelimünster pod Akwizgranem i w kościele Św. Seweryna w Kolonii. Korneliusz zmarł prawdopodobnie w lipcu, do martyrologium wpisano go jednak pod dniem 16 września, a to z tego względu, iż od IV w. wspomnienie papieża łączono stale ze wspomnieniem św. Cypriana; dies natalis tego ostatniego przypada właściwie na dzień 14 września, z uwagi jednak na uroczystość Podwyższenia Krzyża (14 IX) oraz wspomnienie Matki Najśw. (15 IX) - jego pamiątkę przesunięto na 16 września.

Korneliusz z Wijk bij Duursteale. Nie wiemy, kiedy i gdzie się urodził. Nie jest też rzeczą pewną, czy był bratem laikiem czy też tylko tercjarzem franciszkańskim, zatrudnionym w klasztorze w Gorkum. Wyróżniał się cnotami posłuszeństwa i prostoty, które przypominały Franciszkowe Fioretti. Gdy wieczorem 25 czerwca 1572 r. gezowie zaatakowali miasto, znalazł się z innymi w więzieniu. Wycierpiał wiele. Potem przeniesiono wszystkich na wyspę Brielle (Voorne). Tam zginął, powieszony rankiem 9 lipca. Z innymi też został kanonizowany w r. 1867.