Kwiryn

Jest to imię przyjęte z języka łacińskiego, tzw. imię teoforyczne. Pierwotnie brzmiało Quirinus (bóg Sabinów); należał on do tzw. bóstw wyższego rzędu (Iupiter, Mars, Quirinus). Prawdopodobnie nazwa tego boga wiąże się z nazwą obywateli rzymskich (Quirites) i pierwotnie służyła do określenia pokojowego opiekuna Rzymian. Jako imię własne używane było w Rzymie zarówno przez mężczyzn (Quirinus), jak i przez kobiety (Quirina).

W Polsce poświadczone jest w r. 1370: nosi je sołtys wsi Rzuchowo. Dzis imię to występuje rzadko. Można się z nim spotkać np. we wsi Łapsze Niżne (na Spiszu), gdzie jest kościół pod wezwaniem św. Kwiryna. Formą ludową tego imienia jest Kiron.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Quirinus, fr. Quirin, niem. Quirinus, Quirin, wł. Quirino.

Święci noszący to imię tworzą w wykazach dziewięcioosobową grupę. Wybieramy trzy postacie, tych mianowicie męczenników, których kult zatoczył szerokie kręgi.

Kwiryn, trybun, męczennik rzymski. Za czasów Hadriana miał obowiązek pilnowania biskupa Aleksandra. Chciał go odwieść od wiary, ale stało się coś przeciwnego. Aleksander doprowadził do wiary Kwiryna, ten zaś skłonił do niej najpierw swą córkę Balbinę, potem całą rodzinę. Z córką też po zniesieniu tortur został skazany na śmierć. Tak chciało legendarne opowiadanie i apokryficzna Passio Alexandri, Eventii et Theoduli (BHL 266). Dodajmy, że owo opowiadanie, jeśli zmieni się imiona, jest identyczne z Passio Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc (BHL 5543). Mimo to istniały dość wczesne oznaki kultu, wobec czego wysunięto przypuszczenie, że Kwiryn był autentycznym rzymskim męczennikiem, bliżej nie znanym, a pochowanym na cmentarzu Pretekstata. Jemu to zgodnie z obyczajami rzymskich hagiografów dorobiono później legendę. W r. 1050 papież Leon IX podarował relikwie tego męczennika swej siostrze Gepie, która była ksienią klasztoru w Neuss pod Kolonią. Stąd właśnie rozpowszechnienie kultu na kraje niemieckie i sąsiednie. Wzywano męczennika przeciw paraliżowi, chorobom nóg i uszu. Wspomnienie obchodzono w dniu 30 marca.

Kwiryn, męczennik z czasów Klaudiusza. Wedle fabularnej Passio Marii et Marthae leżał w więzieniu bez ducha, gdy wymienieni wyznawcy perscy przybyli, aby pochować ciała męczenników. Gdy nazajutrz wrócili, był już uduszony, a jego ciało wrzucono do Tybru. Odnaleźli je później na Isola Tiberina i pochowali na cmentarzu Poncjana. W r. 746 papież Zachariasz podarował relikwie Albertowi Bawarskiemu, a on zaś złożył je w opactwie w Tegernsee. Mnisi opracowali wtedy nowe wersje legendy o męczenniku i jego kultowi zapewnili rozgłos. Wiemy skądinąd, jak potężne było to opactwo. Wspomnienie, wprowadzone do martyrologiów zachodnich przez Bedę, przypadało 25 marca.

Kwiryn, męczennik z Szombathely. Był biskupem w Sisaku (w dzisiejszej Chorwacji). Ofiarą prześladowania stał się w czasach Dioklecjana, między r. 303 a 312. Na rozkaz Amancjusza, prefekta prowincji panońskiej, przyprowadzono go do Sabarii (Savaria, dziś węg. Szombathely) i utopiono w rzece. Ciało pochowano zrazu niedaleko bramy miasta Sopron (porta Scarabatensis - Scarabantia). Było to pierwsze centrum rozkrzewiającego się szybko kultu, o którym m.in. świadczy hymn Prudencjusza. Drugim stało się mauzoleum przy rzymskiej Via Appia, dokąd w V lub VI stuleciu, w obawie przed najazdami barbarzyńców, przeniesiono relikwie. Resztki pamiątkowego napisu odnaleziono tam w r. 1893. Późna legenda chciała, aby Kwiryn miał znakomite pochodzenie i uczyniła zeń syna cesarza Filipa Araba (244-249). Święty wspominany był zawsze w dniu 4 czerwca.