Leszek

Jest to imię, które w dokumentach występuje w formach: Lestek, Lestko, prawdopodobnie jako zdrobnienie nie poświadczonego pełnego imienia Lścimir, Lścisław (por. lście 'chytrość'). Imię to występuje już w Kronice Galla. Nosili je również piastowscy książęta: Leszek (Lestek) Biały i Czarny. Formę Leszek spotykamy dopiero u Długosza - i ona to przyjęła się w historiografii i przeniknęła do antroponimii. Od imienia tego pochodzi późniejsza nazwa plemienia Lechici. Warto tutaj wspomnieć, że w źródłach polskich niemal zawsze nazwę Lechici wiązano etymologicznie z chytrością, przebiegłością.

Pospolicie sądzi się, że forma Leszek jest zdrobnieniem imienia Lech, jednakże formą pierwotną jest Lestek, a formą wtórną, utworzoną od Leszek, jest Lech. W kalendarzu imion słowiańskich umieszczone jest pod datą 3 czerwca.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Lescus, Lesco.

Święci, którzy by nosili to imię, nie istnieją. Wprawdzie St. Józef Duńczewski, profesor Akademii Zamojskiej (+ 1767), wprowadził do wydawanych przez siebie kalendarzy książąt piastowskich Leszka Białego oraz Leszka Czarnego i opatrzywszy ich nazwą pobożnych, postawił w licznym gronie świętych, błogosławionych i wielebnych, ale zabieg ten należy raczej uznać za wyraz sarmatyzmu, bo nie jest on ani wyrazem jakiegokolwiek istniejącego kultu, ani też udaną próbą jego rozbudzenia. Nie wydaje się ponadto, żeby Duńczewski nawiązywał do analogii widocznych w dziejach kultu świętych. Leszek Biały zginął pośród tajemniczych okoliczności śmiercią gwałtowną (23 XI 1227), a taka śmierć panującego była często okazją do nazywania go męczennikiem. Był, po wtóre, Leszek Biały hojnym dobroczyńcą Kościoła i fundatorem, a wiadomo, że na podłożu wdzięcznej pamięci kult fundatora rozwijał się lub budził stosunkowo łatwo. Mimo to nie wydaje się, aby jakakolwiek z obdarzonych lub fundowanych instytucji kościelnych otoczyła Leszka Białego pamięcią graniczącą z kultem. Tym mniej prawdopodobne jest to w stosunku do Leszka Czarnego, z którym instytucje kościelne toczyły niemałe spory. Nie pozostaje nam przeto nic innego jak uznać Leszka za imię słowiańskie bez odniesień kultowych.