Lucjusz

Jest to stare imię (praenomen) łacińskie, które było później używane też jako cog-nomen. Nadawano je w Rzymie chłopcom urodzonym o wschodzie słońca (prima luce). W podobny sposób zaznaczano inne okoliczności narodzin lub cechy fizyczne, np. Primus, Proculus. Formą żeńską była u Rzymian Lucia (zob. ŁUCJA).

Odpowiedniki obcojęz.: łac., ang. Lucius, fr. Luce, wł. Lucio, ros. Łukij.

W martyrologiach pojawia się ponad dwudziestu Lucjuszów. Z powodu, który wyłuszczyliśmy już w haśle poprzednim, ograniczymy się do krótkiej prezentacji czterech.

Lucjusz z Cyreny. Co o nim wiemy, pochodzi z krótkiej wzmianki, którą odnajdujemy w Dziejach Apostolskich (13, 1): -W Antiochii, w tamtejszym Kościele, byli prorokami i nauczycielami: ...Lucjusz Cyrenejczyk i Manaen...-. Określenie Cyrenejczyk wskazuje na miejsce pochodzenia, ale późniejsi poczuli się uprawnieni do uczynienia z tego bliżej nie znanego Lucjusza biskupa Cyreny. Inni utożsamiali go z Lucjuszem wspomnianym w Liście do Rzymian (16, 21), a jeszcze inni przypuszczali, że chodziło o zniekształconą formę imienia ewangelisty Łukasza. Wszystko to jest czysto koniekturalne. Lucjusza z Cyreny wspominano w synaksariach pod dniem 6 maja.

Lucjusz I, papież. Był z urodzenia rzymianinem. Na tron Piotrowy wstąpił prawdopodobnie 25 czerwca 253 r. Wkrótce potem cesarz Gallus skazał go na wygnanie. Wrócił z niego rychło, zapewne wówczas, gdy cesarzem został Walerian, a więc tego samego roku. W korespondencji św. Cypriana Lucjusz upamiętnił się tym, iż w sprawach tzw. lapsi (zob. Korneliusz, papież) opowiadał się za rozwiązaniem łagodniejszym. Ten sam Cyprian oddaje pochwały jego męstwu w wyznawaniu wiary. Lucjusz zmarł 4 lub 5 marca 254 r. Data dzienna nie jest pewna, ale w martyrologium widnieje pod dniem 4. tego miesiąca. Pochowano go w Katakumbach Kaliksta. Późniejsza legenda chciała uczynić zeń męczennika.

Lucjusz, męczennik z Cypru. Według tradycji, która wywodzi sie z Pasji Teodora, biskupa Cyreny, był senatorem. Nawrócił się, patrząc na męczeńską śmierć Teodora. Usunął się wtedy na Cypr, ale i tam dosięgło go prześladowanie, które rozgorzało za rządów Licyniusza. Zginął jak Teodor. Sądzą jednak niektórzy, ze jego dzieje niesłusznie związano ze śmiercią biskupa Cyreny i że na samym Cyprze działał jakiś biskup tego imienia. Wspomnienie Lucjusza przypada 20 sierpnia.

Lucjusz, czczony w Chur (-Król Bretończyków-). Wedle Liber Pontificalis papież Eleuteriusz otrzymał list, w którym jakiś Lucjusz, król Bretończyków, wyraził gotowość do przyjęcia wiary. Słynny Harnack zauważa na ten temat, że przypomina to legendę o Abgarze, królu Edessy, który także nazywany był niekiedy Lucjuszem. Tymczasem w późniejszym Luziensteig, w kraju Gryzonów, żył pod koniec VIII stulecia jakiś pustelnik o tym samym imieniu. Tego to Lucjusza późna Passio pasowała na króla Bretończyków, który uczniem Tymoteusza stał się rzekomo w czasie, kiedy towarzysz św. Pawła przebywał w Galii. Relikwie Lucjusza przechowywane były w dawnym opactwie, w którym dziś mieści się seminarium duchowne. Wspomnienie obchodzono 3 grudnia.