Nikander

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Nicander, gr. Níkandros, fr. Nicandre, ros. Nikandr, wł. Nicandro.

W literaturze hagiograficznej imię występuje sześciokrotnie. Nie wydaje się jednak, by za każdym razem oznaczało ono odrębną postać. Tutaj przedstawimy trzy noty.

Nikander, biskup Miry, oraz Hermes, kapłan. Ten ostatni święcenia otrzymać miał z rąk Tytusa, ucznia św. Pawła apostoła. Wedle wschodnich synaksariów ich działalność przypadałaby na pierwsze stulecie. Na Zachodzie czczeni nie byli. I dopiero Baroniusz wprowadził ich do martyrologium pod dniem 4 listopada. Dotąd nie wydano pasji, którą im powięcono.

Nikander, Marcjan i towarzysze. Byli żołnierzami. Na ścięcie skazani zostali w czasie prześladowania za Dioklecjana. Męczeńskiej śmierci dostąpili w Durostorum (dziś Silistra, Bułgaria). W martyrologiach łacińskich wspominano ich pod dniem 5 czerwca. Dzięki legendom greckim i łacińskim kult męczenników szerzył się w odległych prowincjach cesarstwa, najbardziej zaś zadomowił się w Samnium i w Egipcie. Tam też później uważano ich za męczenników z własnego terenu i wspominano w rozmaitych terminach, zwłaszcza 8 i 17 czerwca. W Egipcie lokalizowano ich męczeństwo w Thmuis, natomiast w Italii - w Atinie i Venafro.

Nikander z Pskowa (Pskovskij). Pochodził spod Pskowa, a urodził się w r. 1507. Na chrzcie nadano mu imię Nikon, ale zmienił je, przyjmując habit mnisi. Już w młodości zakosztował życia eremickiego, wypełnionego surową ascezą. Potem wstąpił do monasteru Sawwo-Wierskiego. Wrócił następnie do pustelni i przebywał tam przez lat piętnaście. Gdy znów przybył do klasztoru, mnisi krytycznie odnieśli się do jego radykalnej ascezy. Przynagliło go to do kontynuowania życia pustelniczego na dawnym, potem na nowo obranym miejscu. Zmarł w r. 1581 lub następnym. Jego żywot sporządzić miał w r. 1665 jakiś anonimowy autor. Na Rusi wspominano go jako świętego w dniu 24 września.