Paschalis

Jest to imię powstałe w kręgach chrześcijańskich u schyłku państwa rzymskiego. Wywodzi się ono od łacińskiej nazwy Wielkanocy, Pascha, przyjętej z hebrajskiego (Pesach od pasach 'przejście', por. Wj 12) za pośrednictwem greckim. Paschalis dosłownie znaczy 'wielkanocny'. Od męskiej formy imienia utworzono też formę żeńską Paschalina (wł. Pasqualina). Imię to jako nazwisko nosił znany myśliciel i uczony francuski Blaise Pascal (+ 1662 r.).

W Polsce imię to znane jest z początków wieku XIV w formie łacińskiej Paschalis, a w formie żeńskiej z poematu Samuela ze Skrzypny Twardowskiego: Nadobna Paskwalina (1655).

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Paschalis, ang. Pascal, Pascoe, fr. Pascal, Paschal, Pascand, Pacquier, hiszp. Pascual, niem. Paschal, Paschalis, ros. Paschalij, Paskal, wł. Pasquale, Pasqualino.

Przedstawiamy tu dwóch świętych, widniejących w martyrologiach pod tym imieniem. Trzecim jest franciszkanin, Paschalis de Vitoria, ale o nim mówić będziemy we wspólnym ujęciu pod hasłem Ryszard z Burgundii i tow., męczennicy.

Paschalis I, papież. Był najpierw urzędnikiem administracji rzymskiej. Potem został opatem u Św. Szczepana. Miał już święcenia kapłańskie, gdy 25 stycznia 817 r. został wyniesiony na stolicę św. Piotra. W Rzymie przyozdobił i odnowił bazyliki Św. Piotra, Św. Cecylii, Św. Praksedy i Najśw. Panny in Dominica. W r. 822 w porozumieniu z Ludwikiem Pobożnym wysłał Ebbona, arcybiskupa Reims, oraz Halitgariusza, biskupa Cambrai, na ewangelizację Danii. Scigał fałszerzy monet, a mnichów z Fuldy, którzy sfabrykowali fałszywy dokument egzempcyjny, kazał aresztować. Teodor z konstantynopolitańskiego Studionu pisał do niego w sprawie kultu świętych obrazów. Interweniował w związku z tym u cesarza Bizancjum. Z cesarzem Ludwikiem w r. 817 podpisał umowę dotyczącą władzy papieskiej w Rzymie i okolicy, w rzymskiej części Toskanii i w Kampanii. Układ ten potwierdzał donacje Karola Wielkiego, a także zabezpieczał swobodny wybór papieży. Na Wielkanoc 823 papież koronował w Rzymie Lotara, który jednak uzurpował sobie przewodnictwo w trybunale sądowym, a w sporze z opatem z Farfy stanął po stronie tego ostatniego. Tego samego roku na śmierć skazano dwóch dostojników papieskich, Teodora i Leona. Zrodziło to mniemanie, jakoby sam papież był winnym ich śmierci. Paschalis wysłał wówczas do Ludwika Pobożnego dwóch dygnitarzy, którzy mieli domagać się obrony przed kalumnią. Potem, nie doczekakwszy się sprawiedliwości, sam oczyścił się z potwarzy, składając uroczystą przysięgę. Zmarł 11 lutego 824 r. Baroniusz wpisał go do Martyrologium Rzymskiego pod dniem 14 maja, ale w czasie ostatniej reformy liturgicznej w kalendarzu dla Wiecznego Miasta już go pominięto.

Paschalis Baylón. Urodził się 16 maja 1540 r. w Torre Hermosa, w Aragonii, w rodzinie skromnego wyrobnika wiejskiego. Już w młodości zdradzał pociąg do kontemplacji; odznaczał się też gorącym nabożeństwem do Najśw. Sakramentu. Gdy dorósł, pasał owce. Wolny czas poświęcał wtedy katechizowaniu, modlitwie i zbieraniu jałmużn. Mając dwadzieścia lat zapukał do furty klasztoru franciszkańskiego pod Monforte (niedaleko Walencji), ale go dla zaniedbanego wyglądu nie przyjęto. Podjął wówczas w pobliżu zawód pasterza owiec, tak dobrze mu znany. Dopiero w r. 1564, gdy zaczęła już róść sława jego świętości, franciszkanie otwarli mu bramę swojego domu. Proponowano mu podjęcie studiów prowadzących do kapłaństwa, ale pozostał na skromnym stanowisku brata-laika. Przez całe życie obsługiwał furtę klasztorną i refektarz. Równocześnie jednak szybko zmierzał do wybitnej świętości. Cechowała go nadal wzruszająca cześć dla Najśw. Sakramentu i głęboka kontemplacja. Zmarł w klasztorze w Villa Real pod Walencją 17 maja 1592 r. Beatyfikowano go w r. 1618, a kanonizowano w r. 1690. Ponadto Leon XIII ogłosił go w r. 1897 patronem bractw i kongresów eucharystycznych.