Prochor

Imię pochodzenia greckiego: Próchoros, złożone z członów: pró- 'przed czymś' i -chorós 'chór, taniec zbiorowy; choro'. Do łaciny przejęte jako Prochorus.

W Polsce notowane jako imię jednego z pierwszych biskupów krakowskich. W dokumentach potwierdzone jest w formach: Prochor, Prochorus, Prochort, Profor, Prophiorius, Profortus.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Prochorus, gr. Próchoros, ang., niem. Prochorus, fr. Procore, ros., ukr. Prochor, wł. Procoro.

Grecy i łacinnicy wymieniają zazwyczaj jednego tylko świętego, noszącego to imię. Mówiąc o nim, nie możemy jednak pominąć Prochora czczonego na Rusi.

Prochor, diakon. Dzieje Apostolskie (6, 3) wymieniają go jako trzeciego wśród siedmiu diakonów, których apostołowie wybrali, wkładając na nich ręce, aby ich wspomagali w posługiwaniu. Synaksaria bizantyńskie wspominają go pod dniem 28 lipca razem z Parmenasem oraz Nikanorem. We wspomnieniu z 30 czerwca znajduje się ponadto pośród 72 uczniów Zbawiciela. Ado w swym Libellus de festivitatibus apostolorum uważa go za męczennika, pochowanego w Antiochii, a na wspomnienie wyznacza 9 kwietnia. Pod tą też datą dostał się do innych martyrologiów łacińskich. Dodajmy jeszcze, że w apokryficznych Acta Joannis z V lub VI stulecia Prochor był uczniem ewangelisty, gdy tymczasem gdzie indziej dopatrywano się w nim biskupa Nikomedii, osadzonego na tej stolicy przez św. Piotra.

Prochor z Ławry Pieczerskiej. Pochodzić miał ze Smoleńska. W Ławrze zasłynął z surowości życia i z daru czynienia cudów. Głośne miało się stać cudowne przemienienie lebiody w chleb i popiołu w sól. Ten ostatni cud miał także poruszyć księcia Światopełka, który dotąd nie był dla Ławry łaskawy. Prochor, nazywany Lebiodnikiem, zmarł podobno 10 lutego 1103 r. W tym też dniu wspominały go menologia ruskie.

Starsze u Martinowa, 67. Nowsze i inne podaje Podskalsky, 167 n. - U nas Pateryk 224-230 i wg indeksu.