Saragossa

Saragoscy Męczennicy. Niekiedy obejmowano ich również nazwą Massa Sancta lub Massa Candida. Wzięło się to stąd, że zakładano później, jakoby byli innumerabiles, niezliczeni. Tymczasem Prudencjusz, który w swym Peristephanon (4) jako pierwszy podał o nich wiadomość, wyliczył z imienia tylko czternastu: Optata, Luperkusa, Sukcesusa, Marcjalisa, Urbana, Julię, Kwintyliana, Cecyliana, Publiusza, Frontona, Feliksa, Ewodiusza, Primitywa i Apodemiusza; dodał ponadto wzmiankę o czterech innych, quos Saturninos memorat vocatos prisca vetustas. Wedle późniejszych opowiadań ci czterej nosili imiona: Kasjan, Matutin, Faust i Janury. Byli ofiarami prześladowania nazwanego Dioklecjańskim. Czczono ich w kościele, w którym w 592 r. odbył się synod. W tym też zapewne czasie powstał tekst mszy św. o nich, zamieszczony w sakramentarzu toledańskim. Opierając się na dwu wierszach Peristephanon, Usuard wprowadził do martyrologium -niezliczoną liczbę- męczenników z Saragossy. Legendarną, późną pasję, omawiającą tak określanych bohaterów wiary, przypisywano potem św. Braulionowi. W końcu na skutek takich zabiegów w Martyrologium Rzymskim pojawiły się dwa wspomnienia: pod 16 kwietnia i 3 listopada. Nie znajduje to potwierdzenia ani w kalendarzach mozarabskich, ani w kalendarzu z Kordoby. Dodajmy, że w Martyrologium Hieronimiańskim męczennicy także wspominani byli dwa razy: pod dniem 15 kwietnia oraz pod dniem 22 stycznia.