Zwyczajność to nie porażka. To fundament

W świecie, który coraz głośniej domaga się wyjątkowości i oryginalności, łatwo zapomnieć, że fundamentem życia jest to, co zwyczajne. Codzienność, bez fajerwerków i pościgu za lajkami, nie tylko nas kształtuje, ale też utrzymuje świat w istnieniu. Zwyczajność nie jest bylejakością – to cicha siła, której dziś szczególnie potrzebujemy.

Każdy z nas chce być wyjątkowy i niepowtarzalny. Lubimy tak o sobie myśleć. Ale żyjemy w czasach, kiedy o taką wyjątkowość wcale nie jest łatwo. Żyjemy w bliskim kontakcie, otoczeni podobnymi rzeczami, korzystamy ze standaryzowanych przedmiotów codziennego użytku. Owszem, znajdziemy jakieś specyficzne uwarunkowania lokalne, ale one coraz bardziej się rozmywają przez ujednolicający wszystko wpływ mediów, zwłaszcza tych społecznościowych.

„Szczęście, nieszczęście, kto wie” – jak mówi znana historia mądrościowa. Wielu może poczuć się zawiedzionych, kiedy odkrywają z przykrością, że nie są oryginalni i wyjątkowi, a raczej są efektem ‘inżynierii społecznej’ obmyśliwanej i wprowadzanej w życie bardzo często z zamysłem komercyjnym.

Nie, nie zamierzam nikomu odbierać dobrego samopoczucia ani pragnień. Każdy może myśleć o sobie tak, jak chce. Żyć tymi pragnieniami, które są dla niego inspirujące. Chciałbym tylko docenić ‘zwyczajność’, normalność naszego życia. Chciałbym, żeby każdy miał poczucie bycia sobą, co w 99% czasu naszego życia oznacza właśnie to, co zwykłe, bez fajerwerków i bez wielkich emocji.

Przed laty zaproponowałem nawet taki cykl audycji radiowych: „Duchowość zwyczajnego człowieka”, zainspirowany tym, że na zakończenie festiwalu muzycznego w Ravinii pod Chicago w koncercie finałowym orkiestra odegrała kilkuminutowe fanfary, które skomponował Aaron Copland w roku 1943. Poproszono wtedy kilku kompozytorów o napisanie fanfar patriotycznych. Był to czas II wojny światowej. Chciano uczcić różne grupy cywilne i wojskowe. Copland porzucił ostatecznie myśl, aby dedykować swój utwór np. marynarzom, lotnikom czy sanitariuszom. Napisał „fanfary na cześć zwykłego człowieka”, bez którego bohaterowie nie istnieją.

W moim odczuciu była to ‘genialna’ myśl nie tylko na tamte, wymagające czasy wojenne, ale na każdy moment. Każda epoka, bowiem, potrzebuje przede wszystkim ‘zwyczajnych’ ludzi. Oni utrzymują ten świat w istnieniu.

Zwyczajność to nie bylejakość, to nie brak ambicji, pragnień i starania się o coś, co my jezuici nazywamy ‘magis – więcej, bardziej’. To nie jest rozczarowanie sobą i światem dookoła. To przyjęcie i przeżywanie ze spokojem prostoty i monotonii każdego dnia. Przerażające jest to rozdygotanie i chwiejność świata opartego na wrażeniach, zasięgach, lajkach. Zwyczajność jest normalna i dobra. Bardzo jej potrzebujemy na co dzień.

Czasy, w jakich przyszło nam żyć nie są wcale łatwe. Ostatnie miesiące przekonywały nas o tym wielokrotnie. Trwające przez lata większe i mniejsze konflikty zbrojne wprowadzają wielki zamęt. Ogólnoświatowa sytuacja polityczna ostatnich miesięcy jest także bezprecedensowa. Świat ‘stanął na głowie’, a to, co wydawało się niemożliwe, stało się naszą codzienną rzeczywistością.

W tym kontekście, historia Kościoła ostatnich miesięcy jest także zaskakująca, choć zarazem dająca nadzieję. Śmierć Franciszka, niespodziewany, wbrew wszelkim prognozom, wybór Leona i jego naturalność w przewodzeniu Kościołowi wskazują na to, że zwyczajność jest czymś osiągalnym w każdej sytuacji.

Dlatego też powrót do tego, co ‘zwyczajne’ nie jest nawoływaniem do stoicyzmu i minimalizmu. Nie chodzi o jakieś ograniczanie swoich celów życiowych i pragnień. Ani, tym bardziej, o przeskalowywanie swoich oczekiwań i planów z powodu strachu czy obawy niepowodzenia. Zwyczajność bowiem to nie życiowa porażka, to fundament.