20-lecie działalności Caritas Polska

Caritas Polska obchodzi w tym roku 20-lecie działalności. Ta największa charytatywna organizacja kościelna została reaktywowana po 40 latach od zamknięcia jej przez władze komunistyczne w 1950 roku. W ramach obchodów rocznicy, jutro odbędzie się Gala Caritas, natomiast na 8 października zaplanowano prezentację raportu o ubóstwie w Polsce, która odbędzie się w Sali Senatu. Na przełomie listopada i grudnia w Częstochowie odbędą się rekolekcje Caritas Europa.

Caritas jest największą kościelną organizacją charytatywną, cieszącą się nieustannym zaufaniem Polaków i doskonale odnajdującą się w realiach świata mediów, które potrafi mądrze wykorzystać do promowania swoich akcji. Każdego roku rozdysponowuje pomoc o wartości kilkuset milionów złotych (w 2009 roku było to ponad 441 mln zł.), przekazując ją potrzebującym – głównie w kraju, ale również poza granicami.

Najbardziej rozpoznawalną wizytówką Caritas są największe doroczne akcje – Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom, Jałmużna Wielkopostna. Charakterystyczne świece z logo Caritas – a od kilku lat także z logo protestanckiej Diakonii i prawosławnego Eleos – trafiają co roku średnio do 4 mln domów.

Caritas prowadzi:
55 noclegowni, z których skorzystało w ciągu roku 1 831 osób
27 łaźnie dla bezdomnych i ubogich
218 diecezjalnych punktów wydawania odzieży.
W 106 jadłodajniach codziennie wydawanych jest 23,8 tys. posiłków

Caritas potrafi zadbać o to, by z informacją o akcjach charytatywnych dotrzeć do społeczeństwa. Spoty reklamowe w radiu i telewizji, plakaty, częste kontakty z mediami, którym co roku udostępniane są szczegółowe raporty z działalności organizacji przyczyniły się do zaufania, jakimi Polacy darzą organizację. Widać to chociażby przy przekazywaniu przez podatników 1 proc. podatku dochodowego – w tym roku było to (łącznie dla Caritas Polska i Caritas diecezjalnych) ponad 13 mln zł.

Początki nie były tak imponujące. Po tym, jak władze komunistyczne przejęły w 1950 roku majątek Caritas tworząc reżimowe Zrzeszenie Katolików Świeckich „Caritas”, wśród najbardziej potrzebujących pracowały zakony oraz Komisja Episkopatu ds. Duszpasterstwa Miłosierdzia, przemianowana w latach 80. na Komisję Charytatywną Episkopatu Polski. Po 1986 roku Episkopat powołał parafialne zespoły charytatywne, na bazie których odtwarzano potem parafialne zespoły Caritas, począwszy od roku 1989. Caritas Polska, mająca za zadanie koordynację działań diecezjalnych Caritas, powołano 10 października 1990 roku.

Na początku Caritas zajmowała się głównie dystrybucją darów materialnych otrzymywanych z zagranicy. Stopniowo jednak zmieniła swoją strategię i zajęła się udzielaniem pomocy charytatywnej, dzięki środkom pozyskiwanym od ludzi dobrej woli i instytucji. Obecnie w Polsce działa 39 diecezjalnych oddziałów Caritas obrządku rzymskokatolickiego, Caritas Ordynariatu Polowego, Caritas zakonu bonifratrów i pallotyńskiej prowincji Chrystusa Króla, a także dwa oddziały diecezjalne obrządku greckokatolickiego. Pracę wszystkich tych instytucji koordynuje Caritas Polska z siedzibą w Warszawie. Caritas współpracuje też z protestancką Diakonią i prawosławnym Eleos. Na arenie międzynarodowej współpracuje z Papieską Radą „Cor Unum” oraz jest członkiem Caritas Internationalis i Caritas Europa.

Sumy, jakie powierzają Caritas Polacy (rocznie to dziesiątki milionów złotych), przekładają się na ogrom pracy i dzieł, które prowadzi. Swoimi działaniami obejmuje od samotnych matek, poprzez rodziny z problemami, dzieci zaniedbane i z ubogich domów, osoby niepełnosprawne, chore, starsze aż po nieuleczalnie chorych, którzy potrzebują opieki paliatywnej.

Niezwykle szeroka jest oferta pomocy Caritas dla samotnych matek, ofiar przemocy domowej i samych dzieci. Domy Samotnej Matki, Centra Interwencji Kryzysowej, Domy Dziecka, centra adopcyjne, świetlice socjoterapeutyczne i parafialne udzielają pomocy tysiącom kobiet i dzieci.

Znaczącym wydarzeniem w roku 2009, było powstanie 38 „Okien życia”, które diecezjalne Caritas wraz z zakonami żeńskimi otworzyły niemal we wszystkich diecezjach w Polsce. W zamyśle ich twórców miały być one symbolem troski o życie dzieci. Szybko jednak stały się rzeczywistością ratującą życie niemowlętom, które z różnych powodów nie mogły liczyć na opiekę swych rodziców. „Okna życia” ocaliły blisko 30 noworodków, dając im szansę na znalezienie rodzin, które je przyjmą.

Na leczenie nieletnich chorych Caritas w ub.r. przeznaczyła niemal 2 mln 116 tys. zł, a prawie 18,5 mln na wakacje dla prawie 100 tys. dzieci. Dzięki programowi „Skrzydła” 1,9 tys. uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych otrzymuje wsparcie finansowe przy zakupie podręczników i przyborów szkolnych.

Osoby niepełnosprawne mogą liczyć nie tylko na dofinansowanie koniecznej rehabilitacji fizycznej, ale również na pomoc w odnalezieniu się na rynku pracy. Służą temu Warsztaty Terapii Zajęciowej (jest ich 63), gdzie znajdują się pracownie, m.in. komputerowa, kulinarna czy stolarska. Caritas nie pozostawia bez pomocy osób zdrowych, ale długotrwale bezrobotnych. Przez 9 Klubów Integracji Społecznej i 8 Biur Aktywizacji Zawodowej przewinęło się już ponad 4 tys. poszukujących pracy.

Osobnym dziełem Caritas są placówki dla osób starszych i schorowanych – od domów opieki, ośrodków rehabilitacyjnych po stacje opieki medycznej (w 174 objęto opieką ponad 324 tys. pacjentów), oraz hospicja z miejscami dla 188 osób. W Polsce działa również 46 hospicjów domowych, otaczających troską 4571 chorych.

Codziennie tysiące Polaków ma możliwość skorzystania z jadłodajni. Pomoc w postaci artykułów spożywczych dociera do 1,7 mln osób w całym kraju. Najbardziej widoczne są akcje okołoświąteczne – w grudniu ub.r. rozdano 96 905 paczek bożonarodzeniowych dla najuboższych. W Wigilię organizowane są świąteczne kolacje dla samotnych, starszych i ubogich – ostatnio wzięło w nich udział 16 050 osób.

Caritas wspiera też działalność internetowego Radia IN, którego program w całości tworzony jest przez niepełnosprawne osoby.

Nagłe wypadki

Zbierane pieniądze w regularnych kwestach lub nadsyłane przez darczyńców są wykorzystywane także w chwilach klęsk żywiołowych jak np. powodzi na południu Polski czy trąb powietrznych a także katastrof, takich jak pożar hotelu socjalnego w Kamieniu Pomorskim czy wybuch metanu w kopalni Wujek-Śląsk w Rudzie Śląskiej-Kochłowicach.

Od kilku lat Caritas wspiera rodziny ofiar a także tych, którzy zostali poszkodowani i potrzebują rehabilitacji i lekarstw.

W tym roku poszkodowani przez powódź otrzymali już w sumie pomoc o wartości 25 mln złotych. Pomoc otrzymują także ofiary kataklizmów na całym świecie, ostatnio powodzianie w Pakistanie.

Caritas znacznie poszerzyła i zinstytucjonalizowała wolontariat. Prawdziwą rewolucją w tej dziedzinie są Szkolne Koła Caritas, skupiające uczniów, którzy pomagają swoim rówieśnikom. Pierwsze SKC powstały w diecezji rzeszowskiej w 1995 r., dziś są w każdej diecezji w kraju. Zrzeszają niemal ok. 48,8 tys. dzieci i młodzieży, a 145 maluchów udziela się w Przedszkolnych Kołach Caritas. Członkowie SKC organizują zbiórki odzieży, żywności oraz środków finansowych. Odwiedzają chorych i samotnych w domach, szpitalach i hospicjach. Z kolei w niemal 4,7 tys. Parafialnych Zespołach Caritas dorośli wolontariusze organizują pomoc dla najuboższych i wymagających opieki z terenu parafii. Liczbę wszystkich wolontariuszy – dzieci i dorosłych – Caritas szacuje na ok. 102 tys. osób.

Organizacja nie zapomina też o migrantach, którzy szukają schronienia w naszym kraju. Centra pomocy działają w Białymstoku, Lublinie, Słubicach i Zgorzelcu. W ostatnim roku skorzystało z nich ponad 2 tys. osób głównie z Czeczenii, ale też z Gruzji, Bośni, Kuby i niektórych krajów Afryki i Azji.

Caritas pomaga też najbardziej potrzebującym spoza Polski – wspiera parafie zza wschodniej granicy, reaguje na klęski żywiołowe dotykające państwa na całym świecie, wysyła transporty z pomocą humanitarną dla ofiar konfliktów zbrojnych.

Od lat Caritas przyznaje też własną nagrodę dla osób i instytucji zaangażowanych w działalność charytatywną i współpracujących z organizacją „Ubi Caritas”. Wyróżnienie w postaci statuetki św. Faustyny Kowalskiej wręczane jest co roku jesienią. Nagroda ma charakter ekumeniczny, otrzymują ją działacze prawosławnego Eleos oraz ewangelicko-augsburskiej Diakoni.