Brazylia: Kościól wspominał arcybiskupów Heldera Câmarę i Luciano Mendesa de Almeidę

Kościół katolicki w Brazylii wspominał 27 sierpnia rocznice śmierci swych dwóch czołowych arcybiskupów: 20. - Heldera Pessoa Câmary i 13. - Luciano Mendesa de Almeida. Obaj byli znaczącymi postaciami katolicyzmu nie tylko w swoim kraju, ale w całej Ameryce Łacińskiej, znanymi zwłaszcza ze swego zaangażowania na rzecz ubogich i sprawiedliwości społecznej.

Arcybiskup (po portugalsku tytułowany Dom) Hélder Pessoa Câmara urodził się 7 lutego 1909 w Fortalezie (stolica stanu Ceará w płn.-wsch. Brazylii) jako 11. dziecko w wielodzietnej rodzinie. Święcenia kapłańskie przyjął 15 sierpnia 1931, po czym wiele lat pracował duszpastersko w biednych rejonach swego stanu. 3 marca 1952 Pius XII mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji Rio de Janeiro (sakrę nominat przyjął 20 kwietnia tegoż roku), a 2 kwietnia 1955 obdarzył go godnością arcybiskupa tytularnego. 12 marca 1964 Paweł VI powołał go na arcybiskupa Olindy i Recife (w stanie Pernambuco) - regionu, uchodzącego za jeden z najbiedniejsze części w całym kraju.

Na tym stanowisku szybko rozwinął bardzo ożywioną działalność nie tylko duszpasterską, ale też, a nawet przede wszystkim, społeczną oraz popierał teologię wyzwolenia, zyskując sobie przydomek "czerwonego biskupa". Do umocnienia jego popularności w Kościele "otwartym" przyczynił się też jego aktywny udział w Soborze Watykańskim II, na którym należał do czołowych postaci tzw. skrzydła reformatorskiego. Był jednym z założycieli w 1950 Krajowej Konferencji Biskupów Brazylii (CNBB) i jej wieloletnim sekretarzem generalnym oraz współzałożycielem w 1955 Latynoamerykańskiej Rady Biskupiej (CELAM) i jej przewodniczącym w latach 1963-65.

Głosił szereg kontrowersyjnych poglądów, uważał np, że Karol Marks w kulturze współczesnej osiągnął taką rangę, jak Arystoteles w czasach średniowiecza, dlatego tak jak to uczynił św. Tomasz z myślicielem greckim, należy dostosować teorię Marksa do wiary chrześcijańskiej. Mawiał "Kiedy daję biednym chleb, nazywają mnie świętym. Kiedy pytam, dlaczego biedni nie mają chleba, nazywają mnie komunistą".

W latach dyktatury wojskowej w Brazylii (1964-85) odważnie bronił praw człowieka, zwłaszcza najbiedniejszych.W 1973 jedno z amerykańskich stowarzyszeń chrześcijańskich zgłosiło go do Pokojowej Nagrody Nobla. W czasie swej pierwszej podróży do Brazylii w lipcu 1980 św. Jan Paweł II spotkał się z arcybiskupem, nazywając go "bratem ubogich i swoim bratem".

Zmarł 27 sierpnia 1999 w Recife. W 2015 Watykan wyraził zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego arcybiskupa.

Abp (Dom) Luciano Pedro Mendes de Almeida SJ (urodził się w Rio de Janeiro 5 października 1930. Pochodził z zamożnej rodziny arystokratycznej. W latach 1941-45 uczył się w miejscowym kolegium jezuickim, a następnie w Nova Friburgo (1946-50). 5 lipca 1958, podczas studiów w Rzymie, przyjął święcenia kapłańskie w Towarzystwie Jezusowym. Był wykładowcą w uczelniach swego zakonu i członkiem kierownictwa Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonnych Brazylii (1974-75).

25 lutego 1976 Paweł VI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji São Paulo (sakrę przyjął 2 maja tegoż roku). 6 kwietnia 1988 przeniósł go na stanowisko arcybiskupa Mariany. Już wcześniej, ale szczególnie na tym nowym urzędzie dał się poznać jako obrońca praw człowieka i w służbie ubogich. Podjął wiele inicjatyw na ich rzecz, m.in. zwiększył skuteczność duszpasterstwa społecznego w swej archidiecezji, m.in. w zakresie pomocy potrzebującym, dzieciom i młodzieży, rolnikom itp., rozwinął sieć komunikacji i mediów katolickich. Pełnił wiele kierowniczych stanowisk w CNBB, m.in. był jej sekretarzem generalnym (1979-87) i przewodniczącym w latach 1987-95, a w latach 1995-98 - wiceprzewodniczącym CELAM.

Zmarł w São Paulo 27 sierpnia 2006.

Nawiązując do rocznic zgonów obu hierarchów obecny sekretarz generalny CNBB bp Joel Portella Amado podkreślił w kazaniu podczas Mszy św. za ich dusze, że "naznaczyli oni Kościół, a żyjąc dla i z Kościołem, naznaczyli świat". Przypomniał, że trwają obecnie ich procesy beatyfikacyjne i przysługują im tytuły sług Bożych.