Jakie tematy biskupi poruszyli na wczorajszym zebraniu plenarnym? [PODSUMOWANIE]

Podczas 388. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski biskupi omawiali kwestie ochrony dzieci i młodzieży, katechezy, duszpasterstwa rodzin oraz apostolstwa świeckich. Przyjęto także dokument dotyczący formacji prezbiterów w Polsce.

Rok Rodziny Amoris Laetitia

19 marca zainaugurowany zostanie Rok Rodziny Amoris Laetitia. Pierwszym ogólnopolskim akcentem tej inicjatywy będzie zawierzenie tego dnia polskich rodzin Matce Bożej na Jasnej Górze przez przedstawicieli rodzin. Akt zawierzenia dokona się 19 marca także w katedrach i w kościołach parafialnych w Polsce. Od 19 do 25 marca odbędzie się ogólnopolska nowenna w obronie życia. Jest to odpowiedź na apel Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia. Ze względu na pandemię koronawiusa, nie są planowane w ramach obchodów żadne masowe wydarzenia.

„Jeśli to tylko będzie możliwe, to ogólnopolska pielgrzymka małżeństw i rodzin na Jasną Górę, organizowana corocznie pod koniec września, będzie też centralnym akcentem obchodów Roku Rodziny” – zapowiedział bp Wiesław Śmigiel.

Obchody Roku Rodziny mają się zakończyć spotkaniem z papieżem Franciszkiem, podczas Światowego Dnia Rodzin w Rzymie, w marcu przyszłego roku. „Chcemy, żeby w tym wydarzeniu uczestniczyła duża delegacja polskich rodzin i duszpasterzy” – powiedział bp Śmigiel.

Jednym z wyzwań, jak zadań – jak zaznaczył bp Śmigiel – jest przygotowanie do życia małżeńskiego i sakramentu małżeństwa a także umacnianie rodzin, którym wiedzie się dobrze oraz pomoc i wspieranie tych, które przeżywają różnego rodzaju trudności. Dla duszpasterstwa rodzin będzie to czas refleksji nad realizacją wskazań adhortacji „Amoris Laetitia”.

Formacja kandydatów do kapłaństwa

Biskupi przyjęli dziś „Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia”, czyli dokument dużej rangi, określający zasady formacji kapłańskiej, czyli proces kształcenia przyszłych duchownych.

– Mamy nadzieję, że normy w nim zawarte będą mogły być zastosowane we wszystkich seminariach diecezjalnych w Polsce poczynając od jesieni br., ale niezbędne jest zatwierdzenie przyjętej dziś wersji przez Stolicę Apostolską – powiedział KAI bp Damian Bryl, który w ramach Komisji ds. Duchowieństwa KEP odpowiadał za przygotowanie dokumentu.

Dokument wskazuje na 3 najważniejsze sfery formacji kapłańskiej: formacja ludzka, duchowa, intelektualna, pastoralna. Ważnymi elementami w formacji przyszłych kapłanów winno być towarzyszenie indywidualne i kierownictwo duchowe. Nowością, jaką wprowadza nowe „Ratio pro Polonia” jest uwrażliwianie przyszłych kapłanów na problem wykorzystywania seksualnego małoletnich. Droga formacji podstawowej w seminarium duchownym obejmuje cztery etapy: etap propedeutyczny, etap stawania się uczniem Jezusa, etap upodabniania się do Chrystusa i etap pastoralny.

Nowe zasady wymagają wprowadzenia roku propedeutycznego. Rozumiany jest on jako „rok pomostowy” pomiędzy światem, z którego przychodzą kandydaci, a początkiem właściwych studiów w seminarium.

Duży nacisk kładzie się na kwestię dojrzałości ludzkiej kandydatów do kapłaństwa. W formacji wspierać ich mają psychologowie i pedagodzy.

Podkreśla się również potrzebę i określa zasady stałej formacji, jakiej powinni podlegać księża na każdym etapie swego życia, gdyż „powołanie do bycia uczniem Jezusa, Jego misjonarzem i pasterzem nigdy się nie kończy”.

Ochrona dzieci i młodzieży

Abp Wojciech Polak, delegat KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży, zaprezentował biskupom raport roczny z działania systemu ochrony małoletnich w Kościele, przygotowany przez Biuro Delegata KEP i Fundację Świętego Józefa KEP.

Działania systemowe, podejmowane w Kościele, by zapobiec nowym przypadkom wykorzystania seksualnego i udzielać profesjonalnej pomocy osobom – choć pozostają często niezauważone przez media i nie docierają do opinii publicznej – mają decydujące znaczenie dla zmiany mentalności i procedur.

Raport zawiera również sprawozdanie zarejestrowanej w KRS 7 stycznia 2020 r. Fundacji Świętego Józefa, której głównymi zadaniami jest pomoc osobom skrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym przez duchownych oraz wsparcie i inicjowanie działań mających na celu ochronę małoletnich w strukturach lokalnych Kościoła. Fundacja na realizowane w ubiegłym roku projekty przeznaczyła sumę 713 tys. 872,38 zł. Z kolei wszystkie polskie diecezje wpłaciły jej solidarnie jako składki od duchowieństwa – 3 mln 539 tys. 874,50 zł.

Fundacja opłacała terapię 13 osobom z 9 diecezji. 5 osób zgłosiło się bezpośrednio do Fundacji, a 8 osób zgłosiły diecezje. Jedna diecezja po zgłoszeniu przez Fundację podjęła się sfinansowania terapii osoby skrzywdzonej.

Fundacja wspierała w 2020 r. projekty 11 diecezji oraz Centrum Ochrony Dziecka, projekty Inicjatywy „Zranieni w Kościele, Fundację Towarzyszenia Rodzinie w Krakowie, Regionalny Punkt Konsultacyjny dla Osób Zranionych w Kościele w Poznaniu. Finansuje również działalność dwóch grup terapeutycznych (w Warszawie i Krakowie). Raport dostępny jest na stronie ochrona.episkopat.pl

W trakcie obrad Zebrania Plenarnego, przewodniczący Konsulty Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich o. Janusz Sok CSsR i przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki podpisali „Deklarację o przystąpieniu zakonów męskich do współpracy z Fundacją Świętego Józefa Konferencji Episkopatu Polski”. Do Zarządu Fundacji dołączył przedstawiciel zakonów męskich, o. dr Janusz Łuczak SAC.

Abp Polak zaznaczył, że „Kościół w Polsce podejmuje już współpracę z organami państwowymi w celu zwalczania przestępstw wykorzystania seksualnego małoletnich”, a nawiązując do niedawnej prośby Państwowej Komisji ds. Pedofilii, która zwróciła się do kościelnych sądów o udostępnienie akt procesowych, podkreślił, że „jesteśmy gotowi do współpracy, gdyż jest ona konieczna w trosce o osoby pokrzywdzone”. Dodał przy tym, że „zasady tej współpracy wymagają doprecyzowania tak, aby spełniały wymogi zarówno prawa państwowego jak i prawa kanonicznego”. Zapewnił także, że w razie wezwania przez prokuraturę, biskupi będą stawiali się na przesłuchania.

Apostolstwo świeckich

Przewodniczący Rady KEP ds. Apostolstwa Świeckich, bp Adrian Galbas, stwierdził, że apostolstwo świeckich jest jednym z najważniejszych wyzwań dla Kościoła w Polsce. Przypomniał nauczanie Drugiego Soboru Watykańskiego o tym, że w tym apostolstwie chodzi o „przeżywanie spraw świeckich po myśli Chrystusa”.

„Apostolstwo świeckich uwarunkowane jest autonawróceniem. Żebym mógł jakąkolwiek rzeczywistość przeżywać po myśli Chrystusa, ciągle potrzebna jest refleksja nad sobą samym i nad tym, na ile Chrystus rzeczywiście jest centrum mojego życia” – wskazał hierarcha, przytaczając nauczanie kard. Ratzingera.

Stwierdził, że niektóre wspólnoty, ruchy i stowarzyszenia w Kościele są dynamiczne, chociaż bywa, że ich kondycja jest różna w zależności od diecezji. Zauważył, że są też wspólnoty słabsze lub na wyczerpaniu. Wyraził nadzieję na rozwój i większe zaangażowanie w nie świeckich.

Omawiając kwestię apostolstwa świeckich, polegającą na wspieraniu duchownych, gdzie świeccy swoimi kompetencjami, wiedzą i doświadczeniem wzbogacają duchownych odpowiedzialnych za zarządzanie Kościołem, podkreślił, że to zaangażowanie nie może być w opozycji wobec biskupów i nie może być prowadzone spoza Kościoła. „Warunkiem dojrzałego apostolstwa jest to, by kierowała nim miłość do Kościoła”. Przypomniał, że tylko te inicjatywy, zarówno duchownych, jak i świeckich, które będą podejmowane w jedności z pasterzami, przyniosą Kościołowi dobro.

W tym kontekście spojrzano na wiele inicjatyw powstałych w ostatnim czasie. – Deklarując to, że jesteśmy bardzo uważni wobec tych wszystkich inicjatyw, traktujemy je bardzo poważnie, z życzliwą uwagą. Jeśli tylko spełniają warunki eklezjalności, o których wspomniałem, ze strony księży biskupów jest gotowość do dialogu – powiedział bp Galbas.

Katechizacja

Biskupi chcą przeanalizować sytuację związaną ze stanem katechizacji w każdej diecezji. – Trzeba szybko zebrać informacje. Liczą się decyzje, a nie teoria, bo widzimy problem: młodzi wypisują się z lekcji religii – powiedział KAI bp Wojciech Osial, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego KEP.

Niepokojącym zjawiskiem – według biskupów – jest wypisywanie się uczniów z lekcji religii. Zaczyna też brakować nauczycieli religii, gdyż ci, którzy zaczęli pracę na początku lat 90., tuż po wprowadzeniu religii do szkół, odchodzą właśnie na emeryturę. Nowych natomiast przybywa mniej, niż by oczekiwano.

Biskupi chcą przeanalizować sytuację związaną ze stanem katechizacji w całej Polsce, dlatego każdy z nich przygotuje sprawozdanie dotyczące swojej diecezji. Zebrane wnioski mają pomóc w opracowaniu swego rodzaju „mapy drogowej” w kierunku ożywienia zainteresowania katechezą.

Biskupi zdają sobie sprawę z tego, że stan katechezy (zarówno w kwestii jakości nauczania, jak i frekwencji na lekcjach religii) jest różny w każdej diecezji.

– Podjęte decyzje muszą mieć wymiar strategiczny, a nie tylko teoretyczny – dodał przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego.

Życzenia dla Franciszka z okazji 8-rocznicy pontyfikatu

– Ósma rocznica powołania na Stolicę Piotrową jest dla nas okazją do dziękczynienia miłosiernemu Bogu za liczne i cenne owoce pontyfikatu Waszej Świątobliwości, przywracające nadzieję Kościołowi i światu – napisali w liście do papieża Franciszka biskupi zebrani na 388. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski.

„Niech Święty Józef, Patron Kościoła powszechnego, przywoływany przez Waszą Świątobliwość w codziennej modlitwie, wyprasza u Bożego Syna zdrowie i potrzebne łaski oraz pomaga szczęśliwie rozwiązywać sprawy trudne i budzące niepokój” – zaznaczyli biskupi w życzeniach.

Źródło: KAI / jb