kard. Nycz: Europa chce być chrześcijańska

Krzyż w centrum europejskiego miasta, postawiony w sposób pokojowy, to znak, że Europa chce być chrześcijańska, chce wracać do swoich korzeni, opisywać je i oznaczać – powiedział abp Kazimierz Nycz podczas promocji albumu „Krzyż” 9 listopada w Warszawie. Książka dokumentuje powstawanie pomnika-krzyża na stołecznym pl. Piłsudskiego.

Kardynał-nominat Nycz podkreślał, że powinniśmy być dumni z faktu, że w środku Warszawy postawiony został prosty, zwyczajny, choć wielki krzyż. - Krzyż jest znakiem tego, że Europa chce być chrześcijańska, chce wracać do korzeni, z których wyrasta, chce te korzenie opisywać i oznaczać znakami i symbolami religijnymi – powiedział.

"Nie akceptujemy modelu wrogiego rozdziału Kościoła i państwa, nie akceptujemy świeckości państwa jako nowej religii. Chcemy przyjaznego spotkania państwa i Kościoła, szanującego autonomię, zakładającego możliwość i realność współpracy" - zaznaczył hierarcha.

Metropolita warszawski wskazał też na drugie znaczenie krzyża na pl. Piłsudskiego – przypomina on o spotkaniach z Janem Pawłem II i jego słowa, wśród których szczególnie hierarcha wspomniał prawdę o wolności. - Nie wolno nam zapominać, że wolność osobista, ale także i wolność narodu, to rzecz niesłychanie ważna, ale nie wolno jej absolutyzować, bo nie jest ona celem sama w sobie - podkreślił. - Wolność jest wtedy dobrze przyjęta i dobrze przeżywana, kiedy jest wypełniona miłością. Nie ma wolności bez solidarności. Nie ma solidarności bez miłości. Więc nie ma wolności bez miłości – przypomniał.

Album „Krzyż” ukazał się nakładem Oficyny Wydawniczej Kwadrat i staraniem Fundacji Jana Pawła II. Inspiratorką całości była Ewa Bednarkiewicz, z Fundacji Jana Pawła II. Przypomniała ona, ze o stworzenie albumu poprosił ją ówczesny nuncjusz apostolski w Polsce abp Józef Kowalczyk – obecnie prymas Polski. Dzięki pomocy wielu osób udało się zebrać archiwalne zdjęcia oraz dotrzeć do świadków spotkania Polaków z Janem Pawłem II w 1979 roku na ówczesnym pl. Zwycięstwa.

Podczas konferencji obecny był również gospodarz miejsca bp Stanisław Budzik, sekretarz generalny KEP, Piotr Dardziński, dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II oraz redaktor naczelny Oficyny Wydawniczej Kwadrat Jacek Maria Stroka.

2 czerwca 1979 roku na Placu Zwycięstwa (obecnie Piłsudskiego) w Warszawie stanął 15-metrowy krzyż, pod którym Jan Paweł II sprawował Mszę św. Była to pierwsza pielgrzymka papieża-Polaka do ojczyzny. To wtedy padły słowa, które – zdaniem ks. Andrzeja Przekazińskiego, dyrektora Muzeum Archidiecezjalnego w Warszawie – stały się częścią naszej tożsamości: „Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”.

Ten sam krzyż - który po Mszy papieskiej postawiono przy kościele św. Maksymiliana Kolbego na Służewcu - ponownie ustawiono na Placu Piłsudskiego w czasie pogrzebu kard. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia, w 1981 roku.

W stanie wojennym warszawiacy układali na miejscu papieskiej celebry krzyż z kwiatów, który stał się symbolem biernego oporu wobec władz komunistycznych. Za „zakłócanie porządku publicznego” wielu mieszkańców Warszawy zostało zatrzymanych, ale szykany nie powstrzymały składania kolejnych wiązanek.

Po śmierci Jana Pawła II, w 2005 roku na Placu Piłsudskiego odprawiono Mszę św. w intencji zmarłego papieża, a przy ołtarzu postawiono krzyż podobny do tego z 1979 roku. Wtedy też powstała idea, by upamiętnić Ojca Świętego pomnikiem w miejscu, z którego przemawiał do Polaków. Po kilku latach, 6 czerwca 2009 roku, ustawiono pomnik-krzyż, który nawiązuje do pierwszej Mszy św. Papieża-Polaka na ówczesnym Placu Zwycięstwa w Warszawie.

Album zawiera archiwalne zdjęcia upamiętniające nie tylko spotkanie warszawiaków z papieżem z 1979 roku, ale również prace nad budową ołtarza, późniejsze akcje układania krzyża z kwiatów, pogrzeb kard. Wyszyńskiego, wizyty Jana Pawła II w Warszawie, a także Msze sprawowane na Placu Piłsudskiego już po jego śmierci. Ilustracje dokumentują modlitwy na placu po katastrofie smoleńskiej oraz Mszę św. beatyfikacyjną ks. Jerzego Popiełuszki. Album zawiera także zdjęcia zwycięskiego projektu pomnika-krzyża i fotograficzną relację z budowania go.

Zdjęcia bogato ilustrują teksty, wśród których znalazły się wspomnienia pamiętnej Mszy św. z papieżem, fragmenty przemówień i homilii Jana Pawła II, homilie papieża Benedykta XVI, kard. Stanisława Dziwisza i legata papieskiego kard. Angelo Sodano – wszystkie wygłoszone na Placu Piłsudskiego.

W wywiadzie przedrukowanym z „Rzeczpospolitej”, ks. Przekaziński opowiada dzieje powstania projektu ołtarza w 1979 roku i o dalszych losach krzyża. Jeszcze dwukrotnie towarzyszył on spotkaniom warszawiaków z Janem Pawłem II – w 1991 roku podczas Eucharystii na Agrykoli i w 1999 roku ponownie na Placu Piłsudskiego. Przez wszystkie lata między pielgrzymkami papieskimi krzyż stał przy kościele św. Maksymiliana Kolbego na Służewcu. Do dziś warszawiacy modlą się przy nim w intencji beatyfikacji Ojca Świętego.

Książka zawiera również wywiad z twórcami pomnika-krzyża – prof. Jerzym Mierzwiakiem, architektem Markiem Kucińskim i architektem inżynierem Natalią Wilczak. Słowo wstępne napisał abp Józef Kowalczyk, Prymas Polski.