Od nowego roku dwa nowe miasta w diecezji kieleckiej. Mają tradycje historyczne i duszpasterskie

Od 1 stycznia 2023 r. na mapie województwa świętokrzyskiego i zarazem diecezji kieleckiej, pojawią się dwa nowe miasta – to Piekoszów i Łopuszno. Rozporządzenie w sprawie zmiany statusu miejscowości przyjęła Rada Ministrów.

W sumie od 1 stycznia 2023 r. w Polsce status miasta uzyska 15 miejscowości.

Nowe miasta w diecezji kieleckiej

Jak zauważa wójt Piekoszowa Zbigniew Piątek, na decyzji bardzo zyskają mieszkańcy, szczególnie młodzi. Za najważniejsze uważa zdynamizowanie procesu inwestycyjnego i rozwoju miejscowości. Jako miasto, Piekoszów będzie mógł pozyskiwać nowe fundusze przeznaczone dla aglomeracji miejskich. Piekoszów słynie m.in. z sanktuarium Matki Bożej Miłosierdzia. Na jego terenie znajduje się także duży wielofunkcyjny Dom Dla Niepełnosprawnych Caritas kieleckiej, użytkowany przez chorych z całej Polski.

Z analizy dokumentów dotyczących świętopietrza wynika, że Piekoszów istniał już w 1337 r. i był parafią zasiedloną przez 240 osób. W 1366 r. stał tu na pewno murowany z tutejszego kamienia i cegły kościół pw. św. Jakuba Apostoła. Świątynia została rozebrana w 1879 r. W roku 1423 Piekoszów nosił nazwę Pąkossów, w 1511 Pyckoschów, w 1521 Pyakoschów, zaś od 1694 r. już w dzisiejszym brzmieniu. W XVI w. funkcjonowała w Piekoszowie szkółka parafialna. Wieś leżąca w powiecie chęcińskim województwa sandomierskiego należała w XVI wieku do Tarłów. W 1705 r. trafił tu obraz łaskami słynący Matki Bożej z Dzieciątkiem. Stara świątynia niszczejąc stwarzała bardzo poważne niebezpieczeństwo dla pielgrzymów. Nowa, budowana od 1807 r., została konsekrowana w 1884 r. przez bp. Antoniego Sotkiewicza.

Z najnowszych dziejów warto zauważyć 28 sierpnia 1944 r., gdy 2. Brygada Armii Ludowej im. Ziemi Kieleckiej dokonała ataku na garnizon ochrony torów kolejowych. Zginęło kilkudziesięciu hitlerowców.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Walczyńskich udzieliła pomocy Żydom. W 2012 r. Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Józefowi i Mariannie Walczyńskim tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Z kolei wójt Łopuszna Irena Marcisz informuje, że Łopuszno jest miejscowością, która może poszczycić się długą historią i tradycjami, przemawiającymi za tym, aby uzyskać status miasta. Przygotowanie wniosku poprzedziły konsultacje społeczne, w których ponad 80 proc. gminy opowiedziało się za uzyskaniem praw miejskich.

Wieść Łopuszno od XIV do XVI w. była własnością rodziny Łopuszańskich. Najstarsza wzmianka o dziedzicach Łopuszna – braciach Rosco, Boksa i Jakusz z Łopuszna, pochodzi z 1367 r. Jeden z Łopuszańskich był dworzaninem królowej Jadwigi. Łopuszno należało kolejno do Mokrskich, Łąckich, Derszniaków i Dobieckich.

Pierwszy kościół parafialny powstał prawdopodobnie w Łopusznie w wieku XIV. Znany jest dokument fundacyjny kościoła z 1425 r. Sto lat później opisał parafię Łopuszno Jan Łaski w „Liber beneficiorum” arcybiskupa gnieźnieńskiego. Według Łaskiego w 1520 r. w Łopusznie był budowany nowy drewniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Murowaną świątynię ufundował w 1651 r. Hieronim Łącki.

W czasie I wojny światowej, w lutym 1915 r. kościół został zniszczony i spalony przez wojska niemieckie. W 1927 r. podczas uroczystości Podwyższenia Krzyża Świętego bp Augustyn Łosiński poświęcił fundamenty nowego kościoła. Jego konsekracji dokonał bp Franciszek Sonik w 1948 r.

Łopuszno i okoliczne wsie były w końcu XVIII i w XIX w. świadkami walk o niepodległość Polski. W Łopusznie przebywał generał Jan Henryk Dąbrowski, późniejszy twórca Legionów Polskich we Włoszech. Tutaj walczyli powstańcy w latach 1863-1864. W czasie I wojny światowej front przebiegał przez tereny gminy. Ciężkie walki toczyły się na Wzgórzach Krasocińskich, w okolicach Małogoszcza. W czasie walk spłonął kościół i całe Łopuszno. Od samego początku okupacji II wojny światowej istniała w Łopusznie silna placówka żandarmerii. Zapewne miała ona chronić liczną na terenie gminy mniejszość niemiecką. W 1943 r. za wystąpienia przeciwko ludności niemieckiej i pomoc oddziałom partyzanckim Niemcy zorganizowali na terenie gminy Łopuszno dwie pacyfikacje: w Naramowie i Skałce Polskiej.

Od końca XVIII w. polska ludność Łopuszna żyła w społeczeństwie wielonarodowym. Mieszkali tutaj w pokojowej koegzystencji katolicy, ewangelicy i wyznawcy judaizmu. Nie dochodziło między nimi do większych konfliktów.

Mniejszością narodową, która miała poważny wpływ na życie społeczno – gospodarcze Łopuszna i okolic, byli Żydzi. Trafili oni w okolice Łopuszna w XVIII w. Zginęli w obozie Zagłady w Treblice.

Źródło: KAI / kb