Franciszek zachęcił naszych sąsiadów do rozwijania dialogu ekumenicznego

Do rozwijania dialogu prowadzącego ku jedności chrześcijan zachęcił Ojciec Święty zwierzchnika Kościoła Prawosławnego Ziem Czeskich i Słowacji, Rościsława. Była to pierwsza wizyta prawosławnego arcybiskupa Preszowa u papieża, po jego wyborze na to stanowisko 11 stycznia 2014 roku.

W swoim przemówieniu Franciszek nawiązując do postaci świętych Cyryla i Metodego zaznaczył, że obydwa Kościoły mają wspólne dziedzictwo świętości. Przypomniał, że chodzi nie tylko o męczenników z czasów odległych, ale również niedawnego okresu, gdy w Czechach i na Słowacji trwało prześladowanie ateistyczne. "Także dzisiaj cierpienia wielu braci i sióstr prześladowanych z powodu Ewangelii są naglącą zachętą, wzywającą nas do poszukiwania większej jedności. Niech przykład Cyryla i Metodego pomoże nam docenić to dziedzictwo świętości, które już nas łączy!" - stwierdził papież.

Następnie Ojciec Święty przypomniał, że Cyryl i Metody przetłumaczyli orędzie ewangeliczne na język dostępny dla narodów słowiańskich Państwa Wielkomorawskiego. W tym kontekście podkreślił konieczność podjęcia nowej ewangelizacji. "Aby głosić Pana nie wystarcza potwierdzenie schematów przeszłości, ale musimy słuchać Ducha Świętego, który zawsze inspiruje nowe i odważne sposoby ewangelizacji naszych współczesnych. Czyni to również, także w krajach tradycyjnie chrześcijańskich, często naznaczonych sekularyzacją i obojętnością" - powiedział Franciszek.

Papież przypomniał słowa św. Jana Pawła II, który określił świętych Cyryla i Metodego "autentycznymi protagonistami ekumenizmu". "Przypominają nam, że jedność nie oznacza jednolitości, ale pojednanie różnorodności w Duchu Świętym. Niech świadectwo świętych Cyryla i Metodego towarzyszy nam na drodze ku pełnej jedności, pobudzając nas do przeżywania tej różnorodności w jedności i nie zniechęcania się nigdy na naszej drodze, do której przebycia jesteśmy powołani z woli Pana z radością" - stwierdził Ojciec Święty.

Franciszek wyraził uznanie dla aktywnego udziału Kościoła Prawosławnego Ziem Czeskich i Słowacji w pracach Międzynarodowej Komisji ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem Katolickim a Prawosławnym. Podkreślił swe pragnienie, aby organ ten pogłębił dialog na temat relacji między synodalnością a prymatem w pierwszym tysiącleciu.

Kościół prawosławny w dawnej Czechosłowacji nawiązuje do tradycji misji św. Braci Cyryla i Metodego na Morawach (IX wiek), choć później w Czechach przez wiele wieków był nieobecny. Organizacyjnie ukształtował się po I wojnie światowej, gdy w 1918 powstała Czechosłowacja. Miał wówczas status autonomiczny, a jego Kościołem macierzystym był Patriarchat Serbski. Po II wojnie światowej, gdy Czechosłowacja znalazła się w strefie wpływów sowieckich, również miejscowe prawosławie przeszło - mimo protestów Kościoła serbskiego - pod jurysdykcję Patriarchatu Moskiewskiego, który w 1951 udzielił mu autokefalii, czyli pełnej niezależności.

Decyzji tej jako politycznej, nie kanonicznej, przez wiele dziesięcioleci nie uznawały patriarchaty i Kościoły greckojęzyczne z Konstantynopolem na czele. Uznanie autokefalii czeskiego i słowackiego prawosławia przez te Kościoły nastąpiło dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych. 27 sierpnia 1998 patriarcha Bartłomiej I oficjalnie udzielił autokefalii tamtejszym prawosławnym, tym razem w zgodzie z kanonami. Potwierdził to jego udział w obchodach 1150. rocznicy obecności Świętych Braci na terenie dzisiejszej Słowacji i konsekracja przezeń 29 maja 2013 katedry prawosławnej w Bratysławie.

Obecnie Kościół Prawosławny Ziem Czeskich i Słowacji liczy około 100 tys. wiernych, z czego około 70 tys. na Słowacji.