Święta Bożego Narodzenia, a początki tradycji chrześcijańskiej

Boże Narodzenie, jedno z najważniejszych świąt w chrześcijaństwie, zaczęto obchodzić dopiero w IV wieku, po zakończeniu prześladowań wyznawców tej religii. Początków świętowania należy szukać w Betlejem, gdzie w 328 roku wybudowano Bazylikę Narodzenia Pańskiego. Tradycja ta rozprzestrzeniła się później na cały świat chrześcijański.

• Boże Narodzenie zaczęto obchodzić dopiero w IV wieku, po ustaniu prześladowań chrześcijan.
• Pierwsze oficjalne obchody miały miejsce w Betlejem, po wybudowaniu Bazyliki Narodzenia Pańskiego w 328 roku.
• Wigilia i pasterka wywodzą się z tradycji procesji do Groty Narodzenia i nocnej Mszy Świętej.
• Początkowo święto obchodzono 6 stycznia, później przesunięto je na 25 grudnia, co związane było z symboliką przesilenia zimowego.
• W 335 roku zwyczaj świętowania Bożego Narodzenia dotarł do Rzymu i stamtąd rozprzestrzenił się na inne kraje chrześcijańskie.

Chrześcijańskie korzenie święta

Pierwsze trzy wieki chrześcijaństwa koncentrowały się na celebracji Wielkanocy, uznawanej za najważniejsze święto liturgiczne. Dopiero w IV wieku, po edykcie mediolańskim i zakończeniu prześladowań, wierni zaczęli świętować Boże Narodzenie.

Wbrew wcześniejszym teoriom, współczesne badania, m.in. ks. prof. Józefa Naumowicza, dowodzą, że obchodzenie narodzin Chrystusa nie miało na celu zastąpienia pogańskich rytuałów, takich jak rzymskie Saturnalia czy egipskie święto Słońca. Zamiast tego, było to święto specyficznie chrześcijańskie, związane z upamiętnieniem wydarzenia opisanego w Ewangeliach.

Pierwsze obchody w Betlejem

W 328 roku w Betlejem poświęcono Bazylikę Narodzenia Pańskiego, wzniesioną z inicjatywy św. Heleny. W tym miejscu rozpoczęła się tradycja obchodzenia wigilii i pasterki. Patriarcha Jerozolimy udawał się w procesji do Betlejem, gdzie w Grocie Narodzenia odprawiał nocną Mszę Świętą. Po niej wierni uczestniczyli w całonocnym czuwaniu w bazylice.

Pierwotnie Boże Narodzenie obchodzono 6 stycznia, jednak później święto przesunięto na 25 grudnia, co miało symboliczny związek z przesileniem zimowym. To przesilenie, kiedy noc ustępuje miejsca dniowi, interpretowano jako narodziny Chrystusa - światłości, która rozświetla mroki świata.

Rozprzestrzenianie się tradycji

W 335 roku tradycja świętowania Bożego Narodzenia dotarła z Betlejem do Rzymu. Stamtąd rozpowszechniła się na inne kraje chrześcijańskie, zyskując wyjątkowe miejsce w kalendarzu liturgicznym.

Źródło: KAI / jh