Gotyk z polskiego Carcassonne

Budowę kościoła ukończono w 1355 roku, w ciągu wieków kilkakrotnie go restaurowano, m. in. po pożarze z 1630 roku. W 1944 roku świątynia została zbombardowana, odbudowę przeprowadzono po zakończeniu działań wojennych i przywrócono jej wtedy gotycki wygląd.

Szydłowiecki zabytek reprezentuje typowe cechy kościołów kazimierzowskich. Jest wzniesiony z czerwonej cegły z użyciem zendrówki oraz jasnego kamienia, wnętrze dzieli się na dwie nawy za pomocą dwóch filarów podtrzymujących sklepienie palmowe. Prezbiterium jest zamknięte wielobocznie. Kościół na zewnątrz obiegają przypory, nakrywa go dwuspadowy, wysoki dach kryty gontem. Od strony północnej do korpusu nawowego przylega Kaplica Lietracka z XVII wieku. Do wnętrza wchodzi się przez ostrołukowy, gotycki portal uskokowy. Drugi, zamurowany portal można oglądać przy południowej ścianie kościoła. Wnętrze oświetlają duże, ostrołukowe okna.

Jeśli chodzi o wyposażenie to zważywszy na burzliwe losy świątyni (i w porównaniu z innymi kościołami kazimierzowskimi) jest ono dość bogate. Najciekawszy jest ołtarz główny w formie tryptyku, datowany na przełom XV i XVI wieku. W polu środkowym znajduje się w nim figura Madonny z Dzieciątkiem w towarzystwie śś. Piotra i Pawła. Na skrzydłach namalowano sceny z życia obu świętych: górne kwatery pokazują „Wręczenie kluczy św. Piotrowi” oraz jego ukrzyżowanie, a dolne nawrócenie i ścięcie św. Pawła.

Na jednej ze ścian w prezbiterium wisi współczesny obraz św. Władysława. W Polsce niewiele kościołów nosi jego wezwanie. Święty ten był synem króla węgierskiego Beli I i Rychezy – córki Mieszka II. Na świat przyszedł w Krakowie i w Polsce dorastał. W 1078 roku został królem Węgier po śmierci swojego starszego brata Gejzy. Ufundował biskupstwo w Zagrzebiu i dokończył reformy zapoczątkowane przez św. Stefana. W 1095 roku mianowano go dowódcą I wyprawy krzyżowej ale nie objął tej funkcji, gdyż wcześniej zmarł. Świętym został ogłoszony w 1192 roku.

W XVII - wiecznym ołtarzu z Kaplicy Literackiej w polu centralnym widać rzeźby przedstawiające Matkę Boską z Dzieciątkiem oraz Jana Chrzciciela, a w polach bocznych obrazy śś. Kazimierza i Floriana; w predelli namalowano scenę przedstawiającą Szymona Cyrenejczyka pomagającego Jezusowi dźwigać krzyż.

W świątyni na uwagę zasługuje jeszcze belka tęczowa z grupą Ukrzyżowania oraz późnobarokowe stacje Drogi krzyżowej.

Kościół jest malowniczo położony przy dawnych murach miejskich, z których Szydłów słynie i którym zawdzięcza miano „polskiego Carcassonne”. Do dziś zachowała się jedna z trzech bram – Brama Krakowska. W miejscowości zobaczyć można oprócz tego ruiny zamku królewskiego, tzw. Skarbczyk, gdzie obecnie mieści się biblioteka oraz muzeum, gotycki kościół p. w. Wszystkich świętych z pozostałościami polichromii oraz XVI-wieczną synagogę, w której zachował się aron-ha-kodesz.