Słowniczek

ABSYDA – w architekturze pomieszczenie zamykające prezbiterium lub nawę, najczęściej na rzucie półkola

ANTEPENDIUM – zasłona lub zakrycie podstawy ołtarza

ARKADA – element architektoniczny: dwie podpory zamknięte górą łukiem

ATRYBUT – symbol lub przedmiot pozwalający rozpoznać przedstawianą postać

BAZYLIKA – w architekturze kościół wielonawowy o nawie środkowej wyższej od bocznych

BELKA TĘCZOWA – łuk arkadowy lub pozioma belka na styku nawy głównej i prezbiterium często z krucyfiksem oraz figurami Matki Boskiej i św. Jana

CHÓR → PREZBITERIUM

CHÓR MUZYCZNY (empora organowa) – pomieszczenie na instrumenty muzyczne

EPITAFIUM – ozdobna tablica ku czci zmarłego

FASADA – elewacja budynku wyróżniona od pozostałych odmienną kompozycją architektoniczną

FERETRON – przenośny, obustronny obraz lub rzeźba na podstawie

FILAR – w architekturze pionowa podpora o przekroju najczęściej czworobocznym

GIRLANDA – wieniec z kwiatów lub owoców

HALA – budowla sakralna w której wszystkie nawy mają tą samą wysokość a nawa główna pozbawiona jest okien

IKONA – obraz kultowy wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i liturgiczne

IKONOGRAFIA – nauka pomocnicza historii sztuki zajmująca się rozpoznawaniem, klasyfikowaniem, badaniem tematów dzieł sztuki

KAPLICA – małe miejsce kultu, wolnostojąca lub połączona z większym budynkiem

KOLUMNA – w architekturze pionowa podpora najczęściej o przekroju koła, pełniąca również funkcje dekoracyjną; składa się z głowicy, trzonu i bazy

KRUCYFIKS – krzyż z przedstawieniem Chrystusa

LIZENA – płaski pionowy pas muru lekko występujący z jego lica w odróżnieniu od pilastra bez głowicy i bez bazy

MENSA – część ołtarza często w kształcie skrzyni

NAWA – miejsce dla wiernych, między przezbiterium a kruchtą

ORNAMENT – motyw lub zespół motywów dekoracyjnych

PERIZONIUM – tkanina okrywająca biodra ukrzyżowanego Chrystusa

PILASTER – płaski filar przyścienny z głowicą, trzonem i bazą

PORTAL – ozdobne obramienie otworu wejściowego

PREZBITERIUM (chór) – miejsce wydzielone dla duchowieństwa

SZAFA OŁTARZOWA – rodzaj ołtarza często z ruchomymi skrzydłami przypominającymi szafę

STALLE – ławy przeznaczone dla duchowieństwa

TRANSEPT – nawa poprzeczna

WOLUTA (ślimacznica) – element architektoniczny i motyw ornamentalny w kształcie spirali lub zwoju

ZACHEUSZKI – znaki dedykacyjne, umieszczane na ścianach świątyni w miejscu ich namaszczenia, dokonanego przez biskupa, w trakcie liturgii poświęcenia kościoła miejsca konsekracji kościoła

Rozwiązanie łamigłówek z IV odcinka (z kościoła w Stopnicy):

Dostrzegacie kamienne linie, których sieć rozwija się nad głowami w kościele w Stopnicy? Nosza one nazwę ŻEBER, gdyż przypominają kości tworzące klatkę piersiową człowieka. Są częścią sklepienia i podtrzymują jego ciężar. Widzicie miejsce gdzie się zbiegają? Punkt ten podkreśla tak zwany ZWORNIK, czyli architektoniczny element, często dekorowany, umieszczany w najwyższym punkcie sklepienia lub łuku. Z wyglądu przypomina on środek kwiatka, który łączy płatki. Zauważacie podobieństwo między pniem palmy a FILAREM? Żebra rozbiegają się z niego niczym gałęzie. Taki rodzaj konstrukcji, jaki spotykamy w Stopnicy nazywa się SKLEPIENIEM PALMOWYM. Stanowi ono odmianę typowego dla gotyku sklepienia KRZYŻOWO-ŻEBROWEGO.