Góra na której niebo połączyło się z ziemią

Stała się miejscem obecności Boga, jak Święte Świętych, przestrzenią świętą, do której mogła zbliżać się niewielka grupa osób specjalnie do tego wybranych, miejscem w którym na chwilę niebo połączyło się z ziemią.

Synaj jest jedną z najważniejszych gór biblijnych, a zarazem świętym miejscem dla wyznawców chrześcijaństwa, judaizmu i islamu. Jak opisuje Biblia, wyprowadzony przez Mojżesza z niewoli egipskiej lud Izraela, udał się w długą i wyczerpującą wędrówkę do Ziemi Obiecanej. Jeden z postojów, na trasie z Egiptu do Kanaanu, miał miejsce u stóp góry, na której Mojżesz dostąpił łaski objawienia Jahwe i otrzymał dziesięć przykazań.

Góra Synaj w Piśmie Świętym

Góra Synaj na kartach Biblii ma wiele nazw i odnośników: raz odnosi się do konkretnej góry, innym razem do łańcucha górskiego (Sdz 5,5) lub pustyni, pustkowia (Wj 19,2). Nazywana jest też górą Horeb (1 Krl 19,8), "Bożą Górą" (Wj 3,1), a czasami jest po prostu "Górą" (Wj 19,2-3). Przez wieki nie udało się jednoznacznie ustalić jej lokalizacji. Najczęściej tradycja utożsamia Synaj ze szczytem Dżabal Musa (2285 m n.p.m.), zwanym Górą Mojżesza, położonym w południowej części Półwyspu Synajskiego, a więc poza terenem historycznej Palestyny. Ta lokalizacja łączy się z długowiekową tradycją. Prawdopodobnie już w II w. BC istniała tradycja pątnicza na tym obszarze. Greccy geografowie z I w. BC wspominali o zamieszkałych na Synaju Nabatejczykach. Od około V w. zaczęli zamieszkiwać tutaj pustelnicy, głównie z Egiptu, gdzie narodził się monastycyzm. Jednak nie są to jednoznaczne dowody na to, że Izraelici tędy wędrowali. Pojawia się pytanie, dlaczego mieliby wybrać trudną trasę przez dziką i skalistą południową część półwyspu. Wielu badaczy opowiada się za trasą północną, wysuwając przypuszczenia, że odpowiednikiem góry Synaj jest Dżabal Hillal, położony 48 km na zachód od Kadasz-Bernea. Chociaż geograficznie nie można zidentyfikować tej góry, to w Piśmie Świętym odgrywa ona ogromną rolę nie tylko ze względu na opis samych wydarzeń synajskich w czasie wędrówki Narodu Wybranego do Ziemi Obiecanej. Odwołania do góry Synaj znajdują się także w utworach hymnistycznych (Sdz 5,5; Ne 9,13; Jdt 5,14), dotyczą one okazanej tam mocy Bożej. Ponadto na kartach Starego Testamentu spotykamy w 1 Krl 19,8-18 wzmiankę o podróży do tej góry proroka Eliasza, wspomina ją też Syrach (48,7).

Miejsce spotkania z Bogiem

Warto przyjrzeć się bliżej wydarzeniom na górze Synaj. Miejsce to wiąże się przede wszystkim z objawieniem, w którym Bóg spotkał się z Izraelitami. Tam na chwilę niebo połączyło się z ziemią, z tego też powodu jest ziemią świętą: Gdy zaś Pan ujrzał, że Mojżesz podchodził, żeby się przyjrzeć, zawołał Bóg do niego ze środka krzewu: Mojżeszu, Mojżeszu! On zaś odpowiedział: Oto jestem. Rzekł mu Bóg: Nie zbliżaj się tu! Zdejm sandały z nóg, gdyż miejsce, na którym stoisz, jest ziemią świętą (Wj 3,5-6). Gdy Izraelici dotarli do podnóża Synaju, musieli obmyć swoje ciało i powstrzymywać się od kontaktów seksualnych. Bóg zakazał im także zbliżania się do tajemniczej góry (Wj 19,10-15.21).

Na szczyt Synaju mógł wejść tylko Mojżesz, któremu Bóg objawił tam dziesięć przykazań i resztę prawa (Wj 33,12-23). Lud Izraela przebywając u podnóża góry, widział jedynie dym, ogień, słyszał grzmoty, głosy trąby oraz czuł drżenie ziemi (Wj 19,18-19;20,18).

Góra Synaj stała się miejscem obecności Boga, jak Święte Świętych, przestrzenią świętą, do której mogła zbliżać się niewielka grupa osób specjalnie do tego wybranych. Poza Pięcioksięgiem, o Synaju wspominają również inne teksty: Sdz 5,5;1 Krl 8,9; 2 Krn 5,10; Ne 9,13; Ps 106,19; Ml 3,22. W Nowym Testamencie tylko w czterech fragmentach odnaleźć można związek z Synajem. Pierwszy Mt 5,1-8 (też J 6,3) ukazuje Jezusa jako nowego prawodawcę. Po próbie na pustyni, gdzie oparł się kuszeniu szatana (paralela do czterdziestu lat wędrówki Izraelitów przez pustynię), Jezus przekazywał prawo swojemu ludowi.

Inny fragment to List do Galatów (4,21-31), w którym św. Paweł rozwinął alegorię Synaju i górnego Jeruzalem. Synaj oznacza dawne przymierze, zniewolenie i obecną Jerozolimę, w przeciwieństwie do wolności "górnego Jeruzalem". Obraz Synaju pojawia się również w Liście do Hebrajczyków (12,18-29), gdzie symbolizuje on dawne przymierze, podczas gdy góra Syjon nowe przymierze.

Góra Synaj w przewodniku

Góra Mojżesza (Synaj) zlokalizowana została w paśmie wysokich gór, stanowiących kulminację Półwyspu Synajskiego. Do najważniejszych szczytów tego regionu należą: Mt Sinai (arab. Gebel Musa 2284 m n.p.m.), Gebel Umm Shomar (2586 m n.p.m.) i Gebel Katherina (Góra św. Katarzyny 2642 m n.p.m.). Obecnie u podnóża góry, w miejscu, gdzie tradycja umieszcza "gorejący krzew", znajduje się na wysokości 1570 m n.p.m. ufortyfikowany prawosławny monaster św. Katarzyny.

(fot. William Allen, Image Historian / flickr.com / CC BY-SA 2.0)

W zespole klasztornym odwiedzać można kościół Przemienienia - jak podają źródła - najstarszy czynny kościół na świecie. Po zdobyciu Egiptu przez Arabów klasztor stał się jedyną ostoją chrześcijaństwa na terytorium świata islamskiego Jest on również, obok klasztoru św. Antoniego, najstarszym klasztorem chrześcijańskim w Egipcie. Co roku pielgrzymi z różnych zakątków świata przybywają tu, by poczuć sacrum gór i przejść część szlaku Mojżesza (prowadzącego ze starożytnego Memfis do góry Synaj), który stanowi jedną z 900 wyznaczonych tras turystycznych typu religijnego i parareligijnego na świecie.

Na Górę Mojżesza prowadzą dwa główne szlaki pielgrzymkowe (turystyczne) oraz pomniejsze ścieżki wydeptane przez miejscową ludność. Pierwsza trasa zwana Ścieżką Paschy, dobrze przygotowana od wielu lat i skomercjalizowana, ma swój początek tuż za murami klasztoru św. Katarzyny. Tu pielgrzym (turysta) może wypożyczyć wielbłąda, odpocząć na specjalnie przygotowanych postojach, wypić ciepły napój i posilić się słodkim batonikiem. Na końcu szlaku czekają na zmęczonych, zmarzniętych pielgrzymów beduińscy chłopcy z kocami. Wejście na szczyt Synaju tą trasą zajmuje 2-3 godziny w zależności od kondycji i zazwyczaj odbywa się nocą, aby być na szczycie na wschód słońca.

Druga trasa krótsza, lecz trudniejsza, bo bardziej stroma, to Schody Pokutne inaczej zwane Ścieżką Mojżesza. Składa się z 3750 skalnych schodów, według legendy wykutych przez mnicha w ramach pokuty za popełnioną zbrodnię.

Jeśli chciałbys dowiedzieć się więcej o wyjątkowych miejscach w Ziemi Świętej, koniecznie przeczytaj tę książkę:

Barbara Szczepanowicz - Ziemia Święta

Ziemia Święta to fascynująca przestrzeń. Pełna gór, wzgórz, jaskiń, pustyń, o specyficznym klimacie, glebach, budowie geologicznej, źródłach, rzekach, potokach, florze czy faunie. Dzięki tej książce - bogato ilustrowanej - będziemy mogli zlokalizować i lepiej zrozumieć teksty biblijne. Geografia biblijna służy nie tyle turystyce, co kontemplacji. Pozwala stanąć bliżej i prawdziwiej przy Jezusie i biblijnych bohaterach.