Pełny detoks od smartfona nie zawsze ma sens. Często wystarczy trzymać się jednej kluczowej zasady

Jedną z kluczowych zasad higieny cyfrowej jest trzymanie telefonu poza zasięgiem wzroku, gdy robimy coś ważnego. – Kiedy musimy skupić się na pracy, nauce, rozmowie z innym człowiekiem czy nawet spożywaniu posiłku, telefon leżący w zasięgu wzroku będzie nas rozpraszał – mówi Magdalena Bigaj, edukatorka higieny cyfrowej.

Przebodźcowanie nie bierze się znikąd. Winny jest "koktajl informacyjny"

Ponad 40 proc. internautów przyznaje, że nadużywa telefonu, a 18 proc. spędza z urządzeniem ponad 5 godz. dziennie – wynika z raportu Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej Dorosłych. Magdalena Bigaj, edukatorka higieny cyfrowej omawia nawyki pomagające uniknąć „koktajlu informacyjnego”.

– Zbyt wiele krótkich materiałów wideo lub graficznych, niezwiązanych kontekstowo, pochodzących z różnych źródeł, tworzy dla naszego mózgu „koktajl informacyjny”, który jest trudny do przetworzenia. Mózg czuje silną potrzebę przeanalizowania tych informacji, ale w mediach społecznościowych nie jest w stanie tego zrobić – mówi Magdalena Bigaj. W efekcie pojawia się poczucie przemęczenia i przebodźcowania, które odczuwa niemal połowa internautów. Jak wynika z najnowszego badania nad higieną cyfrową dorosłych, ponad 40 proc. przyznaje, że nadużywa telefonu, a niemal jedna piąta badanych (18 proc) spędza z urządzeniem ponad 5 godz. dziennie.

TikTok i YouTube sprawiają, że nasza pamięć słabnie

Ekspertka przypomniała badania naukowców z Uniwersytetu w Monachium, którzy w lutym 2023 roku wykazali, że korzystanie z platform takich jak TikTok, YouTube czy X (dawniej Twitter) wpływa negatywnie na pamięć prospektywną, czyli zdolność zapamiętywania codziennych obowiązków. – Po takich sesjach w internecie mamy problem z przypomnieniem sobie, co mieliśmy zrobić, i musimy wszystko zapisywać, co sprawia, że nasza pamięć słabnie – dodała. Z kolei badania Uniwersytetu Stanforda wskazują, że jeśli polegamy na przypomnieniach w telefonie, nasza zdolność do zapamiętywania informacji jest ograniczona, czego przykładem jest - zdaniem naukowców - to, jak niewiele numerów telefonów pamiętamy dzisiaj w porównaniu do przeszłości.

Detoks od telefonu nie zawsze jest najlepszym pomysłem

15 lipca to Dzień bez Telefonu i to właśnie w ramach tego dnia jesteśmy zachęcani, by na 24 godziny zrezygnować z korzystania ze smartfona. Jak się jednak okazuje, niekoniecznie jest to najlepsza metoda na poprawę swojej cyfrowej higieny.

– Zrezygnowanie z czegoś, czego używamy na co dzień, może wywołać niepotrzebny stres i dyskomfort. Lepszym podejściem jest praca nad jednym zdrowym nawykiem, np. nie sięganie po telefon podczas spacerów, aby nauczyć się odpoczywać w pełni – podpowiada ekspertka. Zgadza się jednak, że „detoksy smartfonowe” mają sens, jeśli czas przerwy od telefonu jest traktowany jako eksperyment, w którym na przykład decydujemy, że przez cały weekend telefon służy tylko do dzwonienia.

Wyłącz internet w telefonie i obserwuj swoje reakcje

– Obserwowanie siebie, jak badacz, ale bez poczucia winy, może dać nam cenne wskazówki. Dlaczego teraz brakuje mi telefonu? Może mam wolny czas, ale nie wiem, co z nim zrobić? Może warto poszukać nowych sposobów na odpoczynek, zamiast sięgać po ekran – mówi Bigaj.

Jak dodaje, nieświadome lub nieumiejętne korzystanie z nowych technologii, np. używanie ich w taki sposób, że zaczyna brakować czasu na inne czynności, może mieć negatywne skutki zdrowotne. – Począwszy od problemów fizycznych, takich jak bóle pleców, zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego, problemy ze wzrokiem i zasypianiem, przez zdrowie psychiczne – to, co obserwujemy w mediach społecznościowych, może wpływać na naszą samoocenę i sposób postrzegania świata, nawet prowadząc do lęków – wyjaśniła. – Kiedy jesteśmy zbyt zanurzeni w świecie cyfrowym, może to wpłynąć na jakość naszych relacji, zarówno z bliskimi, jak i z osobami, z którymi kiedyś spotkalibyśmy się osobiście.

Z danych Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej Dorosłych z 2024 roku, przeprowadzonego przez Instytut Cyfrowego Obywatelstwa, wynika, że 97,5 proc. internautów korzysta z telefonów komórkowych zarówno w dni robocze, jak i wolne. Najwięcej osób używa telefonu od 1 do 3 godzin dziennie (34,6 proc. w dni robocze, 34,2 proc. w dni wolne), a kolejną grupą są osoby, które spędzają z telefonem od 3 do 5 godzin dziennie (23,5 proc. w dni robocze, 22,2 proc. w dni wolne). 18 proc. badanych poświęca na korzystanie z telefonu ponad 5 godzin dziennie.

PAP / mł