Czy inne rządy otworzą archiwa ws. Katynia?

Ambasador USA w Warszawie Lee A. Feinstein wyraził nadzieję, że opublikowanie przez Waszyngton dokumentów nt. Katynia zachęci inne rządy do otwarcia swoich archiwów w tej sprawie. Jak mówił, Katyń to ważny rozdział w historii Polski i w historii II wojny światowej.

- Mamy nadzieję, że decyzja rządu Stanów Zjednoczonych zachęci pozostałe rządy państw, które posiadają tego rodzaju dokumenty, do ich odtajnienia - powiedział amerykański ambasador we wtorek w Warszawie.

- Katyń to oczywiście ważny rozdział w historii Polski, ale także w powszechnej historii, II wojny światowej i w historii amerykańskiej. Chcemy opublikować te dokumenty, chcemy, żeby historycy mogli je przejrzeć, chcemy poznać prawdę - zaznaczył.

Pytany, czy cała operacja odtajnienia i publikacji dokumentów katyńskich była trudna, odparł: "czapki z głów przed archiwistami, którzy byli w stanie znaleźć i zebrać te wszystkie dokumenty. Nie jestem historykiem, ale trochę czytałem i korespondowałem z Allenem Paulem, który bada Katyń. I chwalił pracę archiwistów, ponieważ dokumenty były rozproszone w całym archiwum narodowym, (ich zebranie) to była ogromna operacja w Waszyngtonie i całym kraju".

- Dla nas Polaków to zebranie wszystkich dokumentów jest sumienną kwerendą, a jej pokazanie i odtajnienie ma przede wszystkim wartość symboliczną. Historycy w większości znali te dokumenty; nie ma tam nic szokującego, co by zmieniło naszą wiedzę nt. Katynia - powiedział Pomianowski.

Podobnie jak Feinstein wyraził on nadzieję, że odtajnienie amerykańskich archiwów zachęci inne państwa zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie do otworzenia swoich archiwów i pokazania wszystkich dokumentów dotyczących bolesnych dla Polski spraw.

W poniedziałek kierownictwo amerykańskich Archiwów Narodowych umieściło w internecie kilka tysięcy stron dokumentów o zbrodni katyńskiej.

Najbardziej znany z tych raportów, autorstwa pułkownika Johna Van Vlieta, zaginął po wojnie w tajemniczych okolicznościach.

Na prawdopodobną wiedzę Roosevelta o Katyniu wskazuje wiele dokumentów. Serial historyczny brytyjskiej telewizji BBC sprzed kilku laty o II wojnie światowej przypomniał m.in. raport specjalnego wysłannika prezydenta Roosevelta, George'a Earle’a, który powiedział mu, że sprawcami mordu w Katyniu było NKWD. Roosevelt zabronił mu opowiadać o tym komukolwiek i wysłał go na placówkę na wyspę Samoa na Pacyfiku.

Poza nowo odtajnionymi dokumentami, reszta była już wcześniej dostępna dla badaczy i opinii publicznej, chociaż nie w skonsolidowanej formie w internecie.